Bağlantısızlar Tahran'da Toplanıyor

Dünyanın en büyük uluslararası zirvelerinden birisi birkaç güne kadar İran İslam Cumhuriyeti’nde düzenlenecek ve Birleşmiş Milletlerden sonraki en büyük oluşum olan bu hareketin başkanlığı İran’a geçecek.

Bağlantısızlar Hareketi Nedir?

Bağlantısızlar Hareketi (İngilizce: Non-Aligned Movement) (Arapça: حرکة عدم الانحیاز) (Fransızca: Le Mouvement Non-Aligné) 1961 yılında Batı İttifakı ve Doğu Bloğu’nun olduğu Soğuk Savaş döneminde kurulmuştur.

Birliğin amacı, üye ülkelerin milli bağımsızlığını, egemenliğini, toprak bütünlüğünü ve güvenliğini, (Doğu ve Batı Bloğundan) sömürgecilikten, yayılmacılıktan, ırkçılıktan ve her türlü dış baskı, istilâ, işgal ve dış müdahaleden" korumak olarak açıklanmıştır. Batı ve Doğu bloğunun soğuk savaş yıllarında Bağlantısızlar Hareketi iki blok karşısında tarafsız olduğunu belirterek üçüncü dünya milletlerini savunacağını, bağımsız ve adilce bir tavır takınacağını vurgulayarak Birleşmiş Milletler için bir çeşit adalet mihverine dönüşmüştür.

Sonradan Bağlantısızlar Hareketi olarak tanınacak olan bu oluşuma üye ülkeler arasındaki ilk ortaklık girişimi 1955 yılında Endonezya’nın Bandung kentinde Bandung Zirvesi adı altında yapıldı. Bağlantısızlar Hareketi Liderleri Zirvesinin ilki 1961 yılında Belgrad'da düzenlendi ve büyük ölçüde Yugoslavya devlet başkanı Josip Broz Tito, Hindistan'ın ilk başbakanı Jawaharlal Nehru, Mısır'ın ikinci Cumhurbaşkanı Cemal Abdül Nasır, Gana'nın ilk devlet başkanı Kwame Nkruma ve Endonezya'nın ilk cumhurbaşkanı Sukarno tarafından gerçekleştirildi.   

İran, CENTO Askeri paktına üyeliği ve Şah rejiminin Batı Bloğuna bağlılığından dolayı bu harekete üyelikten mahrum kalmıştır. İran, 1979 yılındaki görkemli İslam devriminin ardından Bağlantısızlar Hareketine üye olmuştur.

Soğuk Savaş yıllarının sona ermesi ve Doğu Bloğunun çökmesiyle Bağlantısızlar Hareketine üye bazı ülkeler bir çeşit kimliksizlik buhranına duçar olmuş ve onlara göre -Soğuk Savaş yıllarında olumsuz dengeleri gözetmek olan - bu kuruluşun amacı artık sona ermiştir. Ama günümüz dünyasının gerçekleri, bu hareketin “Emperyalist karşıtı” ve “Bağımsızlık ve Özgürlük” yanlısı tutumuyla yoluna devam etmesini gerektirmektedir. Harekete üye ülkelerin çoğunluğunu kalkınmakta olan ülkeler teşkil etmektedir.

Şu anda aralarında İran’ında bulunduğu 120 ülke Bağlantısızlar Hareketine üye. Birleşmiş Milletlerin üçte ikisinden fazlasını bu ülkeler oluşturmaktadır.

Üç yılda bir toplanan Bağlantısızlar Hareketine üye ülkelerin Liderleri aynı adla konferans düzenlemekte ve ev sahibi ülke hareketin başkanlığını üstlenmektedir.      

Birliğe Üye Olan Ülkeler

İran İslam Cumhuriyeti, Afganistan, Azerbaycan, Angola, Antigua ve Barbuda, Bahamalar, Bahreyn, Bangladeş, Barbados, Belize, Benin, Beyaz Rusya, Bhutan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bolivya, Botsvana, Brunei, Burkina Faso, Burundi, Cape Verde, Cezayir, Cibuti, Çad, Dominik Cumhuriyeti, Dominika, Ekvador, Ekvator Ginesi, Endonezya, Eritre, Etiyopya, Fas, Fiji, Fildişi Sahili, Filistin, Filipinler, Gabon, Gambiya, Gana, Gine, Gine Bissau, Grenada, Guatemala, Guyana, Güney Afrika Cumhuriyeti, Haiti, Hindistan, Honduras, Jamaika, Kamboçya, Kamerun, Katar, Kenya, Kolombiya, Komor, Kongo, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Kuzey Kore, Kuveyt, Küba, Laos, Lesoşo, Liberya, Libya, Lübnan, Madagaskar, Malawi, Maldivler, Malezya, Mali, Mauritius, Mısır, Moğolistan, Moritanya, Mozambik, Myanmar, Namibya, Nepal, Nijer, Nijery, Nikaragua, Orta Afrika Cumhuriyeti, Özbekistan, Pakistan, Panama, Papua Yeni Gine, Peru, Ruanda, Saint Kitts ve Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent ve Granada, Sao Tome ve Principe, Senegal, Seyşeller, Sierra Leone, Singapur, Somali, Suudi Arabistan, Sri Lanka, Sudan, Surinam, Swaziland, Suriye, Tanzanya, Tayland, Doğu Timor, Togo, Trinidad ve Tobago, Tunus, Türkmenistan, Uganda, Umman, Ürdün, Vanuatu, Venezuela, Vietnam, Yemen, Yunanistan, Zambia, Zimbabve,

Eski Üyeler

Yugoslavya, Arjantin, Malta ve Kıbrıs.

Gözlemci Ülkeler

Arjantin, Tacikistan, Kıbrıs, Polonya, Rusya, Hollanda, Bosna-Hersek, Brezilya, Çin Halk Cumhuriyeti, El Salvador, Ermenistan, Hırvatistan, Karadağ, Kazakistan, Kırgızistan, Kosta Rika, Meksika, Paraguay, Sırbistan, Ukrayna ve Uruguay.

Bağlantısızlar Hareketi’nin Kapasite ve Güçlü Noktaları

“Birleşmiş Milletlerden sonraki en büyük oluşuma üye ülkelerin çokluğu”, “Üye ülkelerin Uluslararası Atom Enerji Kurumuna etkisi”, “Üye ülkelerin Birleşmiş Milletler ve Güvenlik Konseyi’ne etkisi”, “Sivil Toplum Kuruluşları’nın üye ülkeler üzerindeki etkin rolü”, “Gelişmekte olan üye ülkelerin karşı karşıya bulunduğu çevresel tehditler”, “Üye ülke halklarının modellenmesinin ölçütlüğü” ve “Harekete üye ülkelerin potansiyel kapasitesi.”  

Bağlantısızlar Hareketinin Zorlukları ve Zayıf Noktaları

“Üye ülkelerin amaç ve politikalarındaki heterojenliği”, “Arap ülkelerindeki gelişmeler”, “Orta Asya Ülkelerinin Çin’le birliğe doğru kayan süreç”, “Bazı Latin Amerika ülkelerinin Amerika Birleşik Devletleriyle yeniden ilişki kurma girişimleri”, “Küresel ekonomik krizler ve Afrika ve Ortadoğu pazarlarının yetersizlik tehdidi” ve “Üye ülkelerin Küresel güçler tarafından dayatılan anlaşmalara bağlılığı.”

Bağlantısızlar Hareketi’nin Erkan ve Zirveleri

1. Liderler Zirvesi (Her üç yılda bir üye ülkelerden birinde düzenlen en önemli rükün)

2. Dışişleri Bakanları Zirvesi (her yıl)

3. Uzmanlar Toplantısı (her yıl)

4. Koordinasyon Bürosu Toplantısı (her yıl)

5. Uzmanlar Toplantısı (dönem)

6. Birleşmiş Milletler Genel Kurul Toplantısı kulis toplantıları, kurum toplantıları ve uzman kuruluşların toplantısı.

Bağlantısızlar Hareketi Liderlerinin Katıldığı Toplantıların Tarihleri

Birinci toplantı: Belgrat (Yugoslavya), Eylül 1–6, 1961

İkinci toplantı: Kahire (Mısır), Ekim 5–10, 1964

Üçüncü toplantı: Lusaka (Zambiya), Eylül 8–10, 1970

Dördüncü toplantı: Cezayir (Cezayir) , Eylül 5–9, 1973

Beşinci toplantı: Colombo (Sri Lanka), Ağustos 16–19, 1976

Altıncı toplantı: Havana (Küba), Eylül 3–9, 1979

Yedinci toplantı: Yeni Delhi (Hindistan), Mart 7–12, 1983

Sekizinci toplantı: Harare, (Zimbabwe), Eylül 1–6, 1986

Dokuzuncu toplantı: Belgrat (Yogoslavya), Eylül 4–7, 1989

Onuncu toplantı: Jakarta (Endonezya), Eylül 1–6, 1992

On birinci toplantı Cartagena (Kolombiya) Ekim 18–20, 1995

On ikinci toplantı: Durban (Güney Afrika), Eylül 2–3, 1998

On üçüncü toplantı: Kuala Lumpur (Malezya), Şubat 20–25, 2003

On dördüncü toplantı: Havana (Küba), Eylül 15–16, 2006

On beşinci toplantı: Sharm El Sheikh (Mısır), Temmuz 11–16, 2009

On altıncı toplantı: Tahran (İran İslam Cumhuriyeti), Ağustos 26–31, 2012  

16. Zirve’deki Konular Nelerdir?

Bu zirvede, üye ülkelerin ekonomik konuları, medyanın hedefleri, Amerika’nın tek kutuplu politikaları, üçüncü dünya ülkelerinin servetine tahakküm, batı tarafından enformasyon ve bilgi tekeli, uluslararası gelişmelerde ve sömürgeci politikalar karşısında ortak bir tavır takınmak.

Bağlantısızlar Hareketi’nin aynı şekilde “Ekonomi ve Kalkınma”, “Kültür, toplum ve medeniyet”, “Medya ve toplu iletişim”, “Siyasi ilimler ve uluslararası ilişkiler” ve “İnsan kaynaklı teşekküller ve uluslararası kuruluşlar” başlıkları altında bilimsel konferans ve toplantılar düzenlemektedir.

Ban Ki Moon Ve Öteki Uluslararası Kuruluşların Başkanları Tüm Muhalefetle Rağmen Tahran Zirvesine Katılacak!

BM Sözcüsü, BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon’un ABD ve İsrail’in muhalefetlerine rağmen Tahran’da düzenlenecek olan Bağlantısızlar zirvesine katılacağını duyurdu.

ABD ayrıca, Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’yle BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon’un söz konusu Tahran zirvesine katılmalarına karşı olduğunu belirtti.

Aynı şekilde ECO ve Arap Birliği gibi uluslararası öneme sahip kuruluşların zirveye katılması son derece önemlidir.

İran, üç ülkeyi özel olarak Bağlantısızlar Zirvesine Davet Etti

İran İslam Cumhuriyeti, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Türkiye Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ü özel konuk olarak Bağlantısızlar Zirvesi’ne davet etti.

Suriye Cumhuriyeti devlet başkanı Beşşar Esad’a da zirveye katılması için özel bir davetname gönderildiği, ancak Beşşar Esad’ın çok hassas günlerden geçen ülkesini terk ederek zirveye katılması öngörülmemektedir.

Siyaset, 24 Ağustos 2012 19:13