Hz.Ayetullah Uzma Seyyid Müftişia Musevi Vefat Etti

Bu münasebetle 19 Mayıs Çarşamba günü akşam namazına müteakip Zeynebiye Camii'nde Ehlibeyt alimlerinin iştiraki ile taziye merasimi düzenlendi ve o merhumun ruhunun  için Kuran-ı Kerim ve mersiyeler okundu.

Hz.Ayetullah Uzma Seyyid Müfti Şia Musevi

İSMİ VE DOĞUMU
İsmi:Muhammed bin Muhammed Taki bin Murtaza bin Nakt Ali bin Mir Ali Rıza bin Hüseyin.Seyitlik Şeceresi ve soyu İmam Musa Kazım­­’ın (Allah’ın selamı ona olsun)oğlu Seyyid İbrahim Asgar’a (lakabı murtaza) yetişmekte,bu nedenle soy ismi ve meşhur lakabı “Musevi”olarak anılmaktadır. 10 Recep 1347 de (1926)Dar’ul-irşad diye meşhur Erdebil şehrinde gözlerini dünyaya açtı.
                                   
BABASI
Babası Ayetullah uzma Seyyid Muhammed Taki Müfti Şia,1361 Hicri-Kameri(1940)yılında Erdebil de dünya alemine veda etti.O bölgenin tanınmış büyüklerin den ve taklit merci-i idi.Usul ve fıkıh konuların da bir çok eser telif etmiştir. “Şeceret’ut-takva” ve  “Zahiret’ul-ukba” adlı iki ameli risale yayımlamıştır.Birinci risale 18 Zilhicce 1336 (1915) tarihinde, ikinci risalede 1344 (1923) yılında yayımlanmıştır.Ayetullah Seyyid Muhammed Taki, Ahund Horasani,Seyyid Kazım Yezdi,ve Seyyid Muhammed Feşareki İsfahani’nin talebesi idi.

DEDESİ

   Dedesi Ayetullah uzma Seyyid Murtaza Halhali Erdebili (Allah makamını yüceltsin) kendi döneminin taklit mercilerindendi.Necef-i Eşref’ten döndük den sonra yüce bir ilim havzası kurdu.Ve bu bölgenin çok sayıda büyük alimi bu havzada eğitim görerek yüce derecelere yetişti. Bu havzanın şöhreti halkın dilinde öyle dolaşmaktaydı ki,Azerbaycan dışından Kafkas,Badkube,Şirvan,Lenkeran,Taşnigan gibi şehirlerden gelerek bu bereketli havzada ilim ve marifet sahibi oldular.Bu alimler marksist hükümetlerin ve Komunistlerin bulunduğu ülkelerde yaşamaktaydılar.
  Mescitler, Hüseyniyeler,dini medreseler tahrip edilmekte,alimler katl edilmekte veya sürülmekteydi.Seyyid Murtaza Halhali,Şeyh Murtaza Ensari’nin(Allah makamını yüceltsin) aydın ve keramet sahibi öğrencilerindendi.O, 1317 (1896) yılında hayata veda etti. Erdebil de tarihi bir tepede aile mezarlığı olan eski binalardan birinde Mescid-i Cuma adı verilen yerde toprağa verilmiştir.                                                                                                                                                                                                                                                                                               

 AMCALARI            

1-Kamil Hz. Ayetullah Seyyid Ahmed Müçtehid: Şeyh Hasan Mamakani ve Fazıl şirbeyaninin öğrencilerindendir.O, ileri görüşü ve güzel tedbiriyle odönemin mümimler üzerine ağırlık veren sorunlar ve kötü durumların düzeltilmesinde önemli rol oynamıştır.      
2- Hz Ayetullah Seyyid Musa Fakih Murtazavi:Arif abidlerdendi.İçtiat   musadesini kendisinin üstatları olan Ayetullah Seyyid Ebul Hasan İsfahani,Muhakkik Naini ve Muhakkik

AİLESİNİN ESALETİ

 Bu aile asil ve köklü ailelerden olup,Necef-i Eşref,Erdebil,Kazvin,Halhal,Reşt,Tahran, vb. Gibi bir çok taninmış İslami yerleşim yerlerinde yaşamaktadırlar.Bu aile arzusu olan yoğun manevi fazilete, ilim elde etmeye ve edebi tecrübelere kavuşmayi başarmıstır.Şahit olduğunuz gibi, bu aileden çok değerli kalabalık bir grup fakih, edebiyetçı, şair, siyasetçiler, dini ve dünyevi sorumlulukları üstlenmiş, onlardan bir çoğu manevi ilimler örnek olmak üzere çeşitli ilimlerde yüksek dereceler elde etmişlerdir. Eğer bu aileden bir çok edip ve şahsiyetin yaşamlarını tarih kitaplarında görürsek  hayrete düşmemize gerek yoktur.Bu kitapların bir çok sayfası bu değerli insanların fikri eserleri hakkında övgüyle doludur.

GENÇLİK DÖNEMİ 

29 Zilkade 1361 (1940) tarihi, aynı zamanda İmam Muhammed Taki’nin (Allahın selamı üzerine olsun) şehadet yıl dönümüydü.Bu büyük insanın aziz babası, bu tarihte Allahın rahmetine kavuşmuştur.Ondan ayrılmanın verdiği hüzünden dolayı genel yas ilan edildi.Kırk gün matem merasimleri düzenlendi.Matem meclislerinin son günü iftiharla aziz İslam peygamberinin (Allahın selamı ona ve pak Ehl-i Beytine olsun) elbisesini dini merci-i Ayetullah Uzma Yunus Erdebili’nin elinden giyindi. Seyyid Yunus, o zamanlar Erdebil de bulunmaktaydı. Daha sonra İmam Rıza’nın (Allahın selamı üzerine olsun) türbesinin olduğu Meşhed şehrine yerleşti.
 1363 (1942) yılında,fakih amcası Seyyid Musa Fakih Murtazavinin izniyle, daha önce babasının bulunduğu Mescid-i Bazar adıyla meşhur mescidin ve Mescid-i Seyyid Ahmedin sorumluluğunu üzerine aldı.
  Kendisinin uyguın, uyumlu, faal bir genç olması, ve köklü asil ilmi bir aileden gelmesi itibariyle, halk onun imametinde cemat namazlarına muhabbet ve saygıyla iştirak etmekteydi. Halk ona özel bir ilgi ve saygı duymakta, her türlü sorunlarında ona veya onun ailesine baş vurmaktaydı.
   Bu değerli alim, halkın arasında izzet, iffet ve takvasıyla meşhur olguğu gibi, alimler ve öğrenciler arasında da adaleti ve faziletleriyle meşhur idi.

AHLAKİ ÖZELLİKLERİ

Hz. Ayetullah  Müfti Şia, az ve öz konuşur, ilmi konular yada Allahı zikretmesi dışında sözlerini uzatmaz, toplumda konuşurken, eski alimlerin ibret verici tarihi tecrübelerinden, onların yöntemlerinden, fıkhi veya usulle ilgili sorunlara deyinir, Masumların(Allahın selamı onlara olsun)     rivayetlerini naklederdi.Devamlı düşünen, işleri takva üzere, sözleri doğru ve sadakat iledir, görüşlerinde, seçiminde özgür ve bağımsız bir şahsiyetdir.
 Halkın çeşitli sınıfları arasında, özelliklede yaşadığı bölgede, ilişki içerisinde  olduğu çevrelerde, dostları arasında takva ibadet ehli oluşuyla meşhurdur.

EĞİTİM DÖNEMİ

O, eğitimininde, ilmi incelikleri anlamada şaşılacak bir kabiliyete, şeçkin bir zekaya sahiptir. Gerçektende mubarek çehresi onun bu halini olağanüstü bir şekilde sergilemektedir.
Mukaddimat (başlangıç) ve ileri düzey derslerini Erdebil’in büyük ve seçkin alimleri yanında okudu. Rahmetli babası Ayetullah Seyyid Muhammed Taki Müfti Şia, bunlardan sadece birisiydi. Resail (usul) derslerini Ayetullah Şeyh Gulam Hüseyin Garevi, Mekasip (fıkıh) derslerini amcası Ayetullah Seyyid Musa Fakih Murtazeviden aldı.

KUM ŞEHRİNE HİCRETİ

1367 (1954) yılında mukaddes Kum şehrine giderek o zamanın değerli büyük müçtehitlerin derslerine iştirak etti
1- Değerli öncü Hz. Ayetullah Uzma Burucerdinin (Allah makamını yüceltsin) fıkıh derslerine katıldı.
2- Hz. Ayetullah Uzma Seyyid Muhammed Hüccet Kuhkemerinin (Allah makamını yüceltsin) fıkıh derslerine katıldı.
3- Hz. Ayetullah Uzma Humeyninin (Allah makamını yüceltsin) usul derslerine katıldı.
4- Hz. Ayetullah Uzma Seyyid Muhammed Muhakkik Damad’ın(Allah makamını yüceltsin) fıkıh derslerine iştirak etti.
5- Değerli üstat Allame Seyyıd Muhammed Hüseyin Tabatabai’nin(Allah makamını yüeltsin) tefsir,astronomi ve felsefe derslerine katılmıştır.Bu dönemlerde sadece eğitim görmekle yetinmemiş aynı zamanda Resail, Mekasip, Kifaye, vb. gibi ileri seviyede dersler vermiş, ilim havzasında seçkin talebeler yetiştirmiştir.

NECEF-İ EŞREF-E HİCRETİ             

          16 rebiülevvel1374 (1952) tarihinde derslerini tamamlayarak coşku dolu bilim ve marifet kaynağı, fıkıh, fakihler, ilim ve içtihat merkezi Müminlerin emiri İmam Ali nin (Allahın selamı üstüne olsun) Necef-i Eşref  şehrine giderek o zamanın büyük müçtehidlerinin derslerine katıldı.Burada o değerli müçtehidlerden bazılarının isimlerini kısaca zikretmeyi uygun görüyoruz.  
1-    Hz. Ayetullah Uzma Seyyid Muhsin Tabatabai Hekim (Allah makamını yüceltsin)
2-    Hz.Ayetullah Uzma Seyyıd Muhammed Şahrudi(Allah makamını yüceltsin)
3-    Hz. Ayetullah Uzma Seyyıd Ebu-l Kasım Hui(Allah makamını yüceltsin)
4-    Bütün bu üstatların yanında fakihlerin üstadı Ayetullah Uzma Şeyh Hüseyin Hilli’nin(Allah onun makamını yüceltsin) derslerini tercih ederek ondan yeterli derece yararlandı.10 yıldan fazla bütün dikkat ve gayreti üstadının derslerini kaleme almakla meşgul oldu.
5-    O, Ayetullah Uzma Hilli’nin önde gelen öğrencilerindendi, üstadının usul ve urve bahislerinin tamamını kaleme aldı.
            1378 (1957) yılında hac dönüşünden sonra havzada Ayetullah Hilli’nin derslerinden ayrılarak usul, fıkıh dersleri vermeye araştırma ve kitap yazmaya koyuldu.

VATANA DÖNÜŞÜ

        1379 (1958) yılında bir grup tüccar ve Erdebilin önde gelen kimseleri necefe gelmişlerdi. Hz Ayetullah Hekimin huzuruna gelerek Ayetullah Müfti Şia yı kendisinin vekili ünvanıyla Erdebile göndermesini rica ettiler.Merhum Hekim onun necef de kalmasını istiyordu, ama onların yoğun ısrarları sonucu ve onun vücudunun Erdebile gerekliliğni göz önünde bulundurarak bu iş için izin verdi.Böylece vatana dönüş gerçekleşmiş oldu.
         1380 (1959) yılında Şia nın büyük ve değerli alimi Hz Ayetullah Uzma burucerdi nin vefatından sonra Azerbaycan halkı onun vesilesi ise Ayetullah uzma hekimi taklid etmeye başladılar. Halk karşılaştığı sorunların toplumsal zorlukların dini meselelerin ve ahkamın çözümü için ona başvuruyorlardı.
          Bir buçuk yıl sonra ara verdiği bazı ilimi konuları ve yarım kalan araştırmalarını tamamlamak eğitim faaliyetlerini en güzel bir şekilde sonuçlandırmak için Necefi Eşrefe döndü.                        
         
İLMİ MAKAMI

HZ    Ayetullah Müfti Şia,büyük Ayetullahlar ve değerli müçtehidler den önemli İçtihat izin belgelerini aldı.
Büyük üstatları,asrın alimleri ve müçtehitleri yazılarında onun ilimde,takvada makamının yüceliğini, halk arasındaki değerli konumunu vurgulamışlardır. Bu içtihat izin belgelerinde zahiri ve manevi makamları, güçlü araştırmacı ve görüş sahibi olduğu belirtilmiştir. Onun bereketli sıcak nefesleri bütün coşku ve akılcılığıyla devamlı kendini hissettirmektedir.Hatta büyük alim ve müçtehitler den bazıları,önemli işlerin de ona başvuruyor,onunla meşveret ediyorlardı. Maalesef,bu kitapçıkta bunlara değinme fırsatını bulamamaktayız. Hz. Ayetullah Seyyid Mahmud Şahrudi,onun İran’a dönme isteğiyle ilgili 26 Zilkade 1390 (1969) tarihi mektubuna cevaben şöyle buyurdular: “mümkün oldukça Necef-i Eşref de kalmasını, ilim havzasının o ve onun gibilerin hizmetlerine ihtiyacı olması nedeniyle zaruri biliyorum...”

TOPLUMSAL HİZMETLERİ

Hz Ayetullah Müfti Şia yoksul, mazlum ve mustazaflara çok çaba harcamış, hizmetlerde bulunmuştur.Halka yönelik hayır müesseseleri, okul, hastane, cami yapımlarına ön ayak olmuş yaptırmış, yapımlarında katkıda bulunmuştur.
Bununlada kalmayıp mümin kardeşlere yoksullar uğruna hazırladıkları projelerini gerçekleştirebilmeleri için bu uğurda humus ve müçtehide verilecek gelirlerden harcama yapılması iznini vermiştir.

 NECEF’TEN ÇIKARILMASI

1396 (1975) yılında Irak ta hakim olan zalim rejim Al-i Muhammed (Allahın selamı onlara olsun) ilimlerinin kaynağı Şia aleminin medeniyet merkezi, zamanın düşünür, alim, filozoflarının, İslam dinin önde gelen simalarının,İmamiyenin alimleri ve müçtehidlerinin Caferi mezhebinin tebliğcilerinin mekanı olan, güçlü ilimi temeller üzere kurulu tarihi bir havza olan Necef-i Eşref ilim havzasını yok etme kararı almıştı.
O zamanda yabancı olmaları bahane edilerek İran lı, Pakistan lı, Hindistan lı, Türkiye li, Afganistanlı, talebe ve alimleri sınır dışı etme emri vermişlerdi.Bir grup kimse hapise atıldı, bir grup kimsede zor şartlara mecbur edilidi.Hz Ayetullah Uzma Müfti Şia bu gruptakilerden birisiydi.O bir çok üstat ve alimle bilikte bir müddet zindanlarda genel ve infiradi olarak mahkum kaldıktan sonra İran a sürgün edildi.

KUM’A DÖNÜŞ

Hz Ayetullah Müfti Şia, İran a gelişinin hemen ardından Kum ilim havzasında Hz masume nin (Allahın selamı üzerine olsn) türbesi yakınlarında ikamet ederek şer-i görevi olan, eğitim, nefsi tezkiye, teliflerde bulunmak,halkın ihtiyaçlarının karşılanması ve toplumsal sorunların giderilmesi yolunda çaba harcamaya koyuldu.
Şia ilim havzasının önde gelen müçtehid Ayetullah Uzma Seyyid Hui ve dini önderlerden Hz Ayetullah uzma Sebzivarinin vefatlarından sonra onların mesuliyeti dahilindeki işlerin bütününü, içtihad izin belgesi verme, yurt içi ve yurt dışındaki atama, iptal etme temsilci belirleme işleri ve sorulara cevap,fetva verme görevlerini vs. Hz ayetullah Uzma Müfti Şia ya verdiler.
Rahmetli Hz Ayetullah Uzma Sebzivari’nin onun şahsiyeti hakkındaki şu sözleri ile kitapçığımızı noktalamak istiyoruz.Aziz Seyyid Müfti Hazretleri: Bizim tanıdığımız kadarıyla siz her işin üstesinden gelebilecek kabiliyete sahipsiniz ve siz bütün faziletlere  layıksınız. 

İslam, 19 Mayıs 2010 20:24