İsrail Sorununun Tarihçesi

Siyaset, 16 Ocak 2009 15:10

Adım adım 1914' lerden itibaren günümüze kadar Filistin topraklarında yaşanan gelişmeler...

15.yy-19.yy Osmanlı İdaresi altında

1876- İlk Osmanlı Parlamentosu'na Kudüs'ten seçilen Filistinli vekiller de girdi

1881- Osmanlı Devleti, yabancı devletlerden Yahudilerin Filistin haricindeki Osmanlı topraklarına yerleşmesine izin verdi

1882- Filistin'e ilk göç dalgası; Osmanlı Devleti'nin Hac ziyareti ve iş için yerleşmemeleri kaydıyla Yahudilere izin vermesi

1888- Avrupa Devletleri'nin Yahudilerin yerleşmesi için Osmanlı'ya baskı yapmaları

1891- Filistin'de Siyonist emellere karşı ilk protesto

1892- Osmanlı Devleti'nin Osmanlı vatandaşı olmayan Yahudilere toprak satışını yasaklaması

1896 -Avusturyalı Siyonist lider Theodor Herzl'in 'Der Judenstaat'ı (Yahudi Devleti) yayınlaması; Sultan 2. Abdülhamit'in, Herzl'in Filistin'de bir Yahudi Devleti kurulması isteğini geri çevirmesi

1897- 1. Siyonist Kongresi'nin İsviçre'nin Basel şehrinde toplanması ve Dünya
Siyonist Örgütü'nün kurulması

1900- Keren Keyemeş'in (Yahudi Ulusal Fonu) Dünya Siyonist Örgütü'nün
Filistin'de toprak elde etme organı olarak kurulması

1905- 7. Siyonist Kongresi'nin Doğu Afrika'daki Uganda'da bir Yahudi Devleti
kurulması fikrini reddi

1908- Osmanlı'da Jön-Türk Devrimi (2. Meşrutiyet)

1909- Sultan 2. Abdülhamid'in tahttan azledilmesi; İlk Yahudi şehri Tel-Aviv'in kurulması

1911- Al-Fatat gizli örgütünün Arapların Osmanlı'dan bağımsızlık ilan etmesi amacıyla kurulması

1913- Paris'te 1. Arap Ulusal Kongresi'nin toplanması

1914- 1. Dünya Savaşı

1916- Mekke Emiri Şerif Hüseyin'in Osmanlı'ya isyan etmesi

1917- Filistin'de bir Yahudi Devleti kurulması için İngiltere'nin desteğini ifade eden Balfour Deklarasyonu'nun yayınlanması; Kudüs'teki Osmanlı Ordusu'nun İngilizlere teslim olması

1918- 1. Dünya Savaşı'nın Sonu

1919- Versay Barış Görüşmeleri; 1. Filistin Ulusal Kongresi'nin Balfour Deklarasyonu'nu reddi ve bağımsızlık isteği

1920- İngiliz Yönetimi'nin kurulması

1922- Cemiyet-i Akvam'ın Filistin'de İngiliz mandasını onaylaması; İlk nüfus sayımına göre Yahudi Nüfusu % 11; ABD Temsilciler Meclisi'nin Balfour Deklarasyonu'nu desteklemesi

1929- Kudüslü Filistinlilerin Yahudilerin militanca davranışlarına karşı isyanı

1931- Nüfus sayımına göre Yahudi nüfusu yüzde 16,9

1933- Yahudi Göçü karşısında ilk genel grev

1936- Filistin şehir ve köylerinde ulusal komitelerin kurulması; Büyük İsyan'ın başlaması

1937- Filistin'i Arap ve Yahudi Devletleri arasında paylaştıran Peel Komisyonu Önerisi
1938- Peel Komisyonu önerisini reddeden ve yeni bir öneri sunan Woodhead Komisyonu

1939- İngiliz MacDonald Hükümeti'nin Yahudilerin toprak satın almasına, Yahudi Göçü'ne ve bir Yahudi Devleti'ne kurulmasına karşı karar alması; 2. Dünya Savaşı'nın başlaması

1942- Biltmore Konferansı'nda Filistin'de bir Yahudi Milletler Topluluğu ve Yahudi Ordusu kurulması kararının alınması

1945- 2. Dünya Savaşı'nın sonu; Birleşmiş Milletler'in (BM) kurulması

1946 - Irgun ve Stern Gang Siyonist örgütlerinin Kudüs'teki Kral Davut Oteli'ni bombalamaları

1947- Filistin konusunda BM Özel Komitesi'nin kurulması; 181 Sayılı kararla Filistin'in Arap ve İsrail Devletleri arasında 2'ye bölünmesinin önerilmesi

1948- İsrail'in bağımsızlığını ilan etmesi; 1. Arap-İsrail Savaşı

1949 - Rhodes Ateşkes Anlaşması'nın imzalanması

1950- İsrail'in yerlerinden edilmiş Filistinlilerin topraklarına el koyması; Batı Şeria'nın Ürdün'le; Gazze Şeridi'nin Mısır'la birleşmesi

1951- Kral Abdullah'ın Mescid-i Aksa'da öldürülmesi

1955- İsrail'in Gazze'ye saldırması ve katliam yapması

1956- Nasır'ın Süveyş Kanalı'nı millileştirmesi üzerine İsrail, Fransa ve İngiltere'nin Mısır'a savaş ilan etmesi; Sina Yarımadası'nın İsrail tarafından işgali;

1956- İsrail'in Kalkilya, Kufr Kasım ve Han Yunus'a saldırısı ve katliam yapması

1957- İsrail'İn Sina Yarımadası ve Gazze'yi Mısır'a geri vermesi

1959 El-Fetih'in Yaser Arafat ve arkadaşları tarafından kurulması

1964- Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) kurulması

1965- El-Fetih'in Batı Şeria'da ilk askeri operasyonu

1967- 6 Gün Savaşı'yla İsrail'in Gazze ve Batı Şeria'yı ve Golan Tepeleri`ni İşgali

1969 - Arafat'ın FKÖ liderliğine gelmesi

1973- Mısır'ın ve Suriye'nin 1967'de işgal edilen toprakları geri almak amacıyla İsrail'e saldırmaları, Yom Kippur Savaşı; Orta Doğu için Cenevre Konferansı'nın toplanması

1974 - BM ve Arap Birliği'nin FKÖ'nü Filistinlilerin yegâne meşru temsilcisi olarak Tanıması; Yaser Arafat'ın BM'e konuşma yapması

1975 - FKÖ'nün BM Güvenlik Konseyi'ne erişimine izin verilmesi; Siyonizmi bir tür ırkçılık olarak tanımlayan 3379 sayılı BM kararı

1978- İsrail'in Güney Lübnan'ı işgali; Camp David Görüşmeleri

1979 - İsrail ile Mısır arasında barış anlaşmasının imzalanması; BM Güvenlik Konseyi'nin Yahudi Yerleşimlerini illegal olarak değerlendirmesi

1980- Avrupa Ekonomik Topluluğu'nun Filistinlilerin kendi kaderini tayin hakkını tanıması ve İsrail'in işgal ettiği topraklardan çekilmesi çağrısında bulunması; İsrail'in Kudüs Temel Kanunu ile Doğu Kudüs'ü resmen işgal etmesi

1981 - İsrail'in Irak'taki nükleer tesisleri ve Beyrut'u bombalaması; Enver Sedat'ın öldürülmesi; Golan Tepeleri'nin ilhakı

1982- Sabra ve Şatilla Katliamları; İsrail'in Lübnan'ı işgali

1986- Mordehay Vanunu'nun İsrail'in nükleer silah sahibi olduğunu açıklaması

1987- 1. İntifada'nın başlaması

1988- HAMAS'ın kurulması; bağımsız Filistin Devleti'nin ilan edilmesi

1991- 1. Körfez Savaşı; Madrid Barış Konferansı'nın toplanması

1993- 1. Oslo Anlaşması'nın imzalanması

1994- El-Halil'de Halil İbrahim Camii Katliamı; Filistin Yönetimi'nin kurulması;

1995- 2. Oslo Anlaşması'nın imzalanması; İzak Rabin'in suikast sonucu ölümü

1996 -Filistin'de ilk kez seçimlerin yapılması; Yaser Arafat'ın devlet başkanı seçilmesi; İsrail'de Netanyahu'nun seçimleri kazanması

1997 - El Halil Anlaşması; Şeyh Ahmed Yasin'in serbest bırakılması

1998 -Wye River Memorandum'unun ilanı

1999- Şarm El-Şeyh Görüşmeleri

2000 -Ariel Şaron'un Mescid-i Aksa'ya girmesiyle 2. İntifada veya El-Aksa İntifadası'nın başlaması; 2. Camp David Zirvesi

2001 - Ariel Şaron'un seçimi kazanması ve Filistin'le olan barış görüşemelerini
sona erdirmesi; 11 Eylül Saldırıları

2002 - İsrail'in Batı Şeria'yı yeniden işgali; Suudi Arabistan'ın Barış Girişimi;
ABD'nin barış görüşmeleri için bir "Yol Haritası" önermesi

2003 - Yol Haritası'nı taraflarca kabulü; Filistin Kanunu'nda değişiklik yapılarak Başbakanlık makamının kurulması; Mahmud Abbas ve Ahmed Kurey'in Başbakanlığı

2004 - Şeyh Ahmed Yasin ve Abdülaziz Rantisi'nin İsrail füzeleriyle katledilmesi; Yaser Arafat'ın şüpheli ölümü; Mahmud Abbas'ın başkan olarak seçilmesi

2005 - El-Fetih'in seçimleri kazanması

2006- HAMAS'ın seçimleri kazanması; Dünyanın HAMAS'a ambargosu; İsrail- Lübnan Savaşı

2007 - İsrail'in Gazze Şeridi'ni kuşatması ve ambargo uygulamaya başlaması; El- Fetih ile HAMAS arasında çatışmaların başlaması ve HAMAS'ın Gazze'de yönetimi ele alması