Abdülbaki Gölpınarlı'nın Ölüm Yıldönümü

Ehl-i Beyt, 26 Ağustos 2017 08:20

Türk edebiyatının çınarlarından, Doğu kültürü üzerine analiz ve sentezleriyle tanınan, Divan edebiyatı, dinler, din felsefesi, tarikatlar hakkında 30'u aşkın yapıtı bulunan Abdülbaki Gölpınarlı, 34 yıl önce aramızdan ayrıldı. 82 yaşındayken vefat eden edebiyat tarihçisi Gölpınarlı Mevlana âşığı bir araştırmacı, bilgin ve çevirmendi

"Türkiye'de Mezhepler ve Tarikatlar" kitabının sunuş yazısında "....mezheplerin meydana gelişindeki dini, siyasi, içtimai sebepler, ferdi menfaatini körükleyen sömürgen siyasetin, son yüzyıllara kadar kurduğu mezhepler, hatta mezhep altında dinler; hem de uyanlarına 'koyun' demekten çekinmeyen, uyanlara, koyunluğu seve seve kabul ettiren dış ve yabancı sömürgenlerin koruduğu uydurma dinler." diyen Abdülbaki Gölpınarlı'yı Ehlibeyt Alimleri Derneği olarak saygıyla ve rahmetle anıyoruz.

Hayatı Abdülbaki Gölpınarlı (1900 - 1982)

Abdulbaki Gölpınarlı'nın cedleri Kafkas kökenli Vubh veya Ubıhlardır. Gazeteci olan babası Ahmed Agâh Efendi, Mevlevî idi. Gelenbevî İdâdîsinin son sınıfındayken babasını kaybetti. Tahsiline ara vererek çalışmaya başladı. İstanbul Vezneciler'de kitapçılıkla uğraştı. Çorum'un Alaca ilçesindeki Menbâ-i İrfân İptidâî Mektebinde öğretmenlik ve idarecilik yaptı. 1922’de İstanbul’a döndü, sınavla son sınıfına girdiği İstanbul Erkek Muallim Mektebi’ni, ardından da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nü, Profesör Köprülüzâde Mehmet Fuat Bey'in nezaretinde hazırladığı Melâmilik ve Melâmiler adlı mezuniyet tezi ile bitirdi (1930). Edebiyat öğretmeni olarak Konya, Kayseri, Balıkesir, Kastamonu liseleriyle İstanbul Haydarpaşa Lisesi’nde çalıştı. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde Farsça okutmanlığı yaptı. Doktorasını verdikten sonra aynı fakültede Metinler Şerhi okuttu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde İslam-Türk Tasavvuf Tarihi ve Edebiyatı dersleri verdi. 1945’te Türk Ceza Kanunu’nun 142. maddesine aykırı davrandığı savıyla Tek Parti İdaresi tarafından tutuklandı; 10 ay hapis yattıktan sonra beraat etti ve yeniden görevine döndü. 1949’da kendi isteğiyle emekliye ayrıldı.

Adını 1931’de yayımladığı Melâmilik ve Melâmiler adlı yapıtıyla duyuran Gölpınarlı, Türkiyat Mecmuası, Şarkiyat Mecmuası, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası’nın yanı sıra çeşitli dergi ve gazetelerde çok sayıda bilimsel makale yayımladı. İslam Ansiklopedisi ile Türk Ansiklopedisi’nin çeşitli maddelerini yazdı. Divan edebiyatını eleştirel olmaktan ziyade ideolojik bir yaklaşımla değerlendirdiği[kaynak belirtilmeli] Divan Edebiyatı Beyanındadır (1945) adlı kitabıyla büyük tartışmalara yol açtı.

Araştırmaları:

Yunus Emre Divanı (1943-1948)

Fuzuli Divanı (1950)

Nedim Divanı (1951)

Mevlâna Celaleddin (1951)

Mevlânadan Sonra Mevlevilik (1953)

Rumeli'de Yürükler, Tatarlar ve Evlad-ı Fatihan (1957)

Menâkıb-ı Hacı Bektaş-ı Veli (1963)

Alevi Bektaşi Nefesleri (1963)

100 Soruda Türkiye’de Mezhepler ve Tarikatlar (1969)

100 Soruda Tasavvuf (1969)

Simavna Kadısıoğlu Şeyh Bedreddin (1966)