İran'da geçtiğimiz günlerde 77 kişinin öldüğü uçak kazasının ardından, İran'da sıkça gerçekleşen uçak kazalarının arkasında ülkeye uygulanan ambargonun olabileceği bir kez daha gündeme geldi.

Star gazetesinin haberine göre, 106 yolcusuyla düşen Boeing 727 tipi uçak İran’ın İran Air firmasının filosuna 1971’de katılmıştı.

1979’daki İran devriminin ardından başlayan ABD ambargosu, 1995’ten itibaren İran’a sivil ve askeri savaş uçağı satışı ve bu uçaklara ait yedek parçaların teminini de kapsadı.

NE UÇAK ALINABİLİYOR, NE TAMİR ETTİRİLEBİLİYOR

Ambargoya İran’ın uçak filosunun bakım ve onarımının yabancı firmalarca yapılması da ekleyince kazalar kaçınılmaz oldu. İran Havayolları’nın filosunda bulunan uçaklar 1979 İran İslam devriminden önce alınan Boeing, Airbus, Fokker ve Tupolev’den oluşuyor. Bu tarihten sonra ne uçak alabilen ne de uçaklardaki motor arızasını tamir ettirebilen İran’da resmi kaynaklara göre 1980’den bu yana meydana gelen 21 uçak kazasında 2 bin 101 kişi yaşamını yitirdi. Bu sayıya küçük yolcu uçakları ve askeri uçaklardaki kazalarda ölenler eklendiğinde sayı 3 bini aşıyor.

• İran Hava Yolları, filosundaki uçakların tamiri konusunda 2003’te Türkiye’yi de sıkıntıya sokmuştu. Şirket, 2001’de Türk Hava Yolları’ndan (ŞY) 13 ila 15 yıllık 6 Airbus 310-200 tipi uçak almıştı. Ancak, ülkedeki aşırı sıcaklar, kargonun fazla yüklenmesi ve kısa mesafe uçuşları yüzünden uçak motorlarında arıza yaşandı. Türkiye’den alınan Airbus 310-200 tipi uçakların motorlarının 3’ü tamir edilirken, 2’si, ABD’nin yazılı olarak ‘İran Hava Yolları uçaklarına parça temin edilmeyecek’ talimatı doğrultusunda el sürülmeden İran’a gönderildi. Tüm görüşmelere rağmen ABD’li yetkililer, tamire onay vermedi.

ESKİ UÇAKLAR DÜŞÜYOR

• Aralık 2002: Antonov 140’ın İran’ın İsfahan kentinde düşmesi sonucu 46 kişi hayatını kaybetti.

• Şubat: 2002: Tupolev tipi yolcu uçağı İran’ın batısında düştü, 199 kişi öldü.

• Şubat 2003: İlyuşin tipi bir askeri uçak, Kirman yakınlarında düştü, 302 kişi hayatını kaybetti.

• Şubat 2004: Fokker-50 tipi bir uçağın düşmesi sonucu 89 kişi öldü.

• Aralık 2004: İran ordusuna ait bir Herkül C-130 başkent Tahran’da düştü, 108 kişi öldü.

• Haziran 2005: Askeri C-130 tipi nakliye uçağı, Azeri mahallesinde apartmana çarparak yere çakıldı. Uçaktaki 104 kişi ve apartmandaki 22 kişi öldü.

• Ocak 2006: Askeri uçak İran’ın kuzeydoğusunda düştü, 11 kişi can verdi.

• Şubat 2006: İran Airtour’a ait Rus yapımı TU-154 uçağı Tahran’a inişi sırasında çakıldı, uçaktaki 148 kişiden 29’u öldü.

• Eylül 2006: Bender Abbas’tan Meşhed’e giden yolcu uçağında iniş anında çıkan yangında 80 kişi öldü.

• Temmuz 2009: Tupolev tipi yolcu uçağı, Kazvin kenti yakınlarında infilak etti. Uçaktaki 168 yolcu ve mürettebatın tümü öldü.

• Ocak 2010: Taban Havayolları’na ait yolcu uçağının iniş sırasında pistten çıktı. 46 yolcu yaralandı.