27 Ekim 2016
Bu yazı Irak Şiilerinin büyük mercisi Ayetullah Seyyid Ali Sistani'nin “cihad-i kifâi” (gerekli sayıda insanın katılması durumunda diğerlerinin üzerinden sorumluluk kalkan cihad, çev.) fetvasıyla doğan ve Felluce'nin kurtarılması operasyonuna dahil olan halk direniş güçlerinin en öne çıkanlarının tanıtılması amacını taşımaktadır.
10 Haziran 2014'te Irak'taki vaziyetin günden güne kötüye gittiği haberleri gelmekteydi. Musul şehri yaklaşık 2 milyonluk nüfusuyla IŞİD'in işgaline uğramıştı ve tekfirci teröristlerin ayak sesleri Bağdat civarında ve Irak Şiilerinin Samerra, Kerbela ve Necef gibi kutsal şehirlerinde işitilmeye başlanmıştı.
Ayetullah Sistani'nin IŞİD ve diğer terörist, tekfirci ve Baasçı gruplar karşısındakiı cihad fetvasıyla Irak halkının çoğu bu direniş gruplarının saflarına katıldılar.
Halk Seferberlik Güçleri (HSG) / Haşdüşşabi'nin ana omurgasını Irak Şiileri teşkil etse de sonraları Irak'ın Selahaddin, Neyneva ve Anbar eyaletlerinden Sünni aşiretler ve ayrıca Iraklı Ezidiler ve Hıristiyanlar da bunlara katılmıştır. Halk Seferberlik Güçleri salt belli bir mezhep grubuyla sınırlı değildir. HSG'nin içinde 25 bin Sünni savaşçı vardır, dolayısıyla HSG içindeki toplam savaşçıların yüzde 19'u Sünni Müslümanlardır. Musul'dan gelen savaşçılar da buna eklenince bu oran yüzde 26-27'ye yükselir. Bu insanlar da hedeflerini IŞİD hâkimiyetindeki topraklarının kurtarılması olarak ilan etmişlerdir. (ayrıca bkz. http://medyasafak.net/haber/2097/sozcu--irak-halk-seferberlik-gucleri-nin-ihlallerine-iliskin-suclamala )
Bu yapı 42 gruptan oluşup yaklaşık 140 bin savaşçıya sahiptir ve bunların 60 bini hâlihazırda fiilen IŞİD ile savaşmakla meşguldür. Teşkilat yapısı genel olarak iki kısma ayrılabilir: Bedir Ordusu, Asaibu Ehli Hak ve Hizbullah Tugaylarının oluşturduğu ana bünye ve çoğu Ayetullah Sistani'nin fetvasından sonra ortaya çıkan diğer küçük gruplar.
Direniş örgütlerinin ve paramiliter güçlerin varlığının tarihi Irak'ın Amerikan askerlerince işgal dönemine kadar geri gitmektedir. Bu durum, yeni direniş gücünün icat edilip halkın gücünü seferber edip yönetebilmekte iyi bir tecrübe olmuştur.
Bu tecrübeye dayanmak suretiyle kısa bir sürede yaklaşık 3 milyon Iraklı mücadele saflarına katılmaya hazır olduklarını ilan etti ve Ayetullah Sistani'nin fetvasından kısa bir süre sonra bu kuvvetler IŞİD tehlikesi karşısında Irak ordusunun yanında “Haşduşşabi / Halk Seferberlik Güçleri” ya da “Gönüllü Halk Güçleri” olarak ünlendiler ve farklı savaş meydanlarında, ezcümle Felluce şehrinin kurtarılmasında aktif rol oynadılar.
Teşkilat yapısı birkaç kısma ayrılmaktadır:
- Bu gruplardan bazıları Irak'ın idam edilmiş diktatörü Saddam zamanında, Baas rejimi karşısındaki devrimci hareketler olarak şekillenmişti. Baas hâkimiyeti döneminde “Irak Bedir Ordusu” olarak bilinen ve 8 yıllık savaşta Baas Partisi karşısındaki cephelerde İranlılarla birlikte dövüşen Bedir örgütü bunlardan biriydi.
- Bu grupların bir diğer bölümü de faaliyetlerini Irak'ın Amerika tarafından işgal edilmesi sonrasında başlatmıştı, Bağdat'ın Sadr semtinde işgalcilerle savaşan “Mehdi Ordusu” (Ceyşu'l-Mehdi) gibi.
- Söz konusu teşkilatların bir kısmı da Ayetullah Sistani'nin cihad fetvasının ardından vücuda geldiler.
Halk Seferberlik Güçleri içerisindeki en önemli paramiliter güçler şunlardır:
Seraya es-Selam (Barış Tugayları)
Bu askeri birim, Merciliğin fetvasının ardından 2014 yılında Seyyid Mukteda Sadr önderliğindeki Mehdi Ordusu'nun alt kolu olarak Necef'te kuruldu ve vazifesini Şiilerin ve Ehlisünnet'in dini mekânlarını, türbelerini savunmak olarak ilan etti.
“Seraya es-Selam” bugüne kadar Samerra, Diyala, Amirli, Curfussahr gibi Irak'ın farklı mıntıkalarındaki çatışmalarda ve aynı şekilde Felluce'nin kurtarılması operasyonunda aktif rol oynamıştır.
“Seraya es-Selam” IŞİD elindeki yerlerin geri alınmasında ve yeni bölgelerin de işgal edilmesinin önlenmesinde çok üstün bir başarı göstermiştir. Bu teşkilat, Amirli'ye girerek tekfirci IŞİD unsurlarıyla yüz yüze ağır çatışmalara girip onlara ağır bir yenilgi tattıran ilk HSG güçleri arasındaydı.
Bu gücün komutası Kazım el-İsavi'nin sorumluluğundadır.
Asaibu Ehli'l-Hak
Bu askeri birlik hem askeri teşkilata hem de organize olmuş sivil bir yapıya sahiptir ve askeri kolu “Asaibu Ehli'l-Hak mine'l-Irak” adını taşımaktadır. En radikal grup olarak bilinir. Savaşçı sayılarının on binlerce kişiye vardığı da söylenmektedir, on bin civarında olduğu da.
Başlangıçta bu grup sadece Irak'ın güney şehirlerindeki Şiilerden oluşmaktaydı, fakat faaliyet alanının genişlemesi ve savaş meydanlarındaki başarılı varlığının neticesinde Selahaddin ilinin Ehlisünnet gençleri de bünyesine katıldılar.
Bu grubu Iraktaki HSG'nin diğer paramiliter gruplarından farklı kılan nokta, değişik alanlardaki teknisyen ve askeri uzmanlardan faydalanmasıdır.
“Asaibu Ehli'l-Hak” da Mehdi Ordusu'ndan doğmuştur. Bu örgüt 2006 yılında Mehdi Ordusu, Amerikan ordusu ve Irak Merkezi Devleti arasında ateşkes ilan edilmesinden bir süre sonra Şeyh Kays Hazali'nin önderliğinde kurulmuştur ve halen onun komutasındadır. Şeyh Hazali, Seyyid Mukteda Sadr'ın babası şehid Ayetullah Seyyid Muhammed Sadr'ın öğrencisidir. Şeyh Hazali, 2010 yılında serbest bırakılmasından önce Amerikan zindanlarında hapsedilmekteydi.
Bu örgütün kurucuları arasında Abdülhadi Derraci ve Ekrem el-Kabi'nin de adı geçmektedir. Grup hafif ve ağır olmak üzere türlü silahlara, füze ve topçu güçlerine sahiptir.
Örgütün çatışma alanlarındaki operasyonel komutasının Şeyh Leys adlı birinin sorumluluğunda olduğu da söylenmektedir. Asaibu Ehli'l-Hak'ın Suriye kolu “Haydar-i Kerrar Tugayları” adını taşımaktadır. Halep'te üslenen bu grubun komutası Ekrem el-Kabi'dedir.
2008 yılında Mehdi Ordusu “Yevmu'l-Mevud” (Vaad Edilen Gün) isimli birimini kurarak Asaibu Ehli'l-Hak'ı kendi bünyesine katılmaya davet etti, fakat hareket bunu reddederek kendi bağımsızlığını korumaya olan ısrarını daha da fazla vurgulamış oldu.
“Asaibu Ehli'l-Hak” Irak'ın Amerikan koalisyonu tarafından işgalinden sonra mütecavizler karşısında kapsamlı operasyonlar gerçekleştirdi. Eldeki veriler bu askeri birimin şu yapılardan müteşekkil olduğunu göstermektedir:
- İmam Ali (a.s) Tugayı: Bu grubun faaliyet sahası Güney Irak'taki Şii eyaletleri Babil, Basra, Zikar, Kerbela, Meysan, Müsenna, Necef, Kadisiyye ve Vasıt'tır.
- İmam Kazım (a.s) Tugayı: Bağdat'ın batısındaki Sadr semti, Yeni Bağdat şehri, el-Cedide, el Kerade, Rasafe ve Azamiyye sorumluluk sahasıdır.
- İmam Askerî (a.s) Tugayı: Irak'ın merkez havzasındaki Diyala'nın güneyindeki Şii mıntıkalarından, Selahaddin eyaletindeki Samerra şehri ve Neyneva ve Kerkük'teki bazı Şii yerleşim birimlerinden sorumludur.
- Haydar-i Kerrar Tugayı: Suriye havzasının, çoğunlukla da Şam'ın güneyinin ve Halep'in batısının sorumlusudur.
Hizbullahu'l-Nuceba Hareketi
Bu askeri birimin adı, Hz. Zeyneb'in (a.s) İmam Hüseyin (a.s) ve Ehlibeyt'ini ve yaranını “Hizbullahu'n-Nuceba” (seçkin Hizbullah) olarak tanımladığı hutbesinden kaynaklanmaktadır.
Kurucusu Şeyh Ekrem Kabi'dir. Daha önce de Asaibu Ehli'l-Hak'ın cihad biriminin idaresinden sorumluydu. Bu grubun kuvvetleri en-Nebai ve ez-Zabitiyye bölgelerindeki çatışmalarda yer almıştı.
Suriye'deki Ammar Yasir birimi bu güçlerin en önemli askeri ve icraî kollarından sayılmaktadır. Sayıları 3 bin civarında tahmin edilmektedir.
Bedir Teşkilatının Askeri Kolu
Bedir Teşkilatı 2012 yılının ortalarında Hadi el-Amiri komutasında kurulmuştur ve hâlihazırda Haşduşşabi içersindeki en önemli askeri birimdir. Diğer örgütlere yapılan silah teslimatı da genellikle Bedir üzerinden gerçekleşmektedir.
Daha önce Irak Çalışma Bakanlığı görevini yürütmüş olan Hadi Amiri, hareketin aynı zamanda da saha komutanıdır.
Bedir teşkilatı 1980 yılında Irak İslam Devrimi Yüksek Meclisi'nin askeri kolu olarak faaliyet yürütmeye başladı ve bu dönemde önderliği Ayetullah Muhammed Bakır Hekim'in uhdesindeydi.
Bu grup başlangıçta Irak Baas rejimi ile mücadeleyi faaliyetlerinin ana eksenine oturtmuştu fakat Baas rejiminin güvenlik ve istihbarat birimlerinin takibi altına girdiğinde İran-Irak savaşı esnasında İranlı güçlerle işbirliği yürütmeye başladı.
Baas rejiminin yıkılmasından sonra grup, faaliyetlerini pek çok farklı alanı içerecek şekilde genişletme kararı aldı.
2010 yılında bu hareket Hadi Amiri komutasında Irak İslam Yüksek Meclisi'nden ayrılarak sabık Irak başbakanı Nuri Maliki liderliğindeki Kanun Devleti partisine katıldı.
Bu teşkilat geniş ve düzenli bir askeri teşkilata sahip birimlerden biridir ve bu parlak geçmişinden ve teşkilat yapısından dolayı Irak ordusuyla kapsamlı ilişkilere ve yakın bir işbirliğine sahiptir.
Bedir Örgütü'nün savaş meydanlarındaki sayısız tecrübesi onu Halk Seferberlik Güçleri'nin çatışma sahalarının en seçkin ve uzman güçlerinden birine dönüştürmüştür. Bu nedenle pek çok HSG birimi bu grubun komutanlarından askeri müsteşar olarak istifade etmektedir.
Örgütün savaşçı sayısı on binlerle ifade edilmektedir.
Irak Hizbullah Tugayları (Ketaibu Hizbullah)
Irak Hizbullah Tugayları'nın temel çekirdeği 2003 yılında Bağdat'ın işgalciler tarafından ele geçirilmesinden sonra, başta Amerikan ordusu olmak üzere tüm yabancı işgalcilerin Irak'tan kovulması ve kutsal mekânların savunulması amacıyla kuruldu.
Bu örgütün unsurları fıkhî olarak İmam Humeyni, İmam Hamanei ve Ayetullah Muhammed Bakır es-Sadr'ın mukallitleridir. İsimleri Lübnan Hizbullahı'na yakın olmakla birlikte örgütsel yapıları birbirinden tamamen ayrıdır. İlk askeri operasyonları 2003 yılında Bağdat'ta bir Amerikan askeri konvoyuna saldırmak suretiyle gerçekleşmiştir.
Irak'ın işgalinden sonra 2006 yılında, bu işgale karşı olan “Ebu'l-Fazl Abbas Tugayı”, “Ketaibu Kerbela”, “Ketaibu Seccad”, “Ketaib Zeyd b. Ali” gibi bazı paramiliter gruplar bir araya gelerek Irak Hizbullah Tugaylarını oluşturdular.
Bu örgütün Amerikan askerleri karşısındaki pek çok operasyonu neticesinde Washington 2009 yılında Hizbullah Tugaylarını Iraklı terörist gruplar listesine dahil etti.
Bu birim HSG'nin en gizli askeri unsurlarından biri sayılmaktadır ve teşkilatın üst kademesi ve komutanları hala gizli olup hiç kimse tarafından bilinmemektedir.
Bu grubun en önemli özelliği İranlı müsteşarlarla olan çok yakın uyumudur ve bu durum Curfussahr'ın özgürlüğe kovuşturulması operasyonlarında benzersiz bir rol oynamalarıyla sonuçlanmıştır.
Amirli'deki kuşatmanın kırılması, Tikrit'in, Salahaddin eyaletinin, Beyci'nin ve en son Felluce'nin özgürlüğüne kavuşturulması bu örgütün katıldığı en önemli operasyonlardandır.
Irak Hizbullahı da Lübnan Hizbullahı gibi hayır, toplumsal dayanışma ve medya faaliyetleri yürütmektedir. Bu askeri birim “Ketaib Şurası” adlı bir de danışma konseyine sahiptir.
Irak Hizbullahı'nın genel sekreterinin kimliği daha önce de bahsedildiği üzere belli değildir, fakat bu kişi “Ebu Kazım” olarak maruftur. Tugayların genel gözetmeni Ayetullah Muhammed Sened, mali ve idari sorumlusu Şeyh Kemal Furtusi'dir ve Muhammed Kabi, Amir Hace ve Muktedi Ensari ona bu görevinde yardım etmektedirler. Bu askeri birim her operasyon bölgesi için ayrı bir saha komutanı görevlendirmiştir.
Hizbullah Tugayları yüksek hazırlık seviyesi ve istihbarat alanındaki geniş faaliyetleri nedeniyle Irak'ta IŞİD ile mücadelede şimdiye dek etkili ve önemli bir rol oynamıştır. Amirli, Tuzhurmatu, Bağdat'ın batı bölgeleri ve Telafer, Hizbullah Tugaylarının faaliyet yürüttüğü en önemli alanlardır.
Seyyiduşşuheda Tugayları (Ketaibu Seyyiduşşuheda)
Bu tugaylar, genel sekreteri Hacı Ebu Alâ olan bir dizi silahlı örgütün birleşmesinden oluşmuştur. Örgütün askeri komutasının sorumluluğunu elinde tutan Hacı Ebu Yusuf, Samerra'da şehid düşmüştür.
Ayetullah Sistani'nin cihad-i kifaî fetvası ile eşzamanlı olarak Seyyiduşşuheda Tugayları, Hizbullah Tugaylarından ayrılmıştır. Bu örgütün öne çıkan özelliği faaliyetlerini askeri alanla sınırlamayarak toplumsal ve kültürel faaliyetler sahasına da girmesidir. Irak'ın Nasıriyye, İmara ve Kazımeyn gibi farklı yerlerdeki toplumsal hizmetlerinden dolayı buradaki varlıkları ünlüdür. Sayıları 3-4 bin kişi olarak tahmin edilmektedir.
“Seyyiduşşuheda Tugayları” asli vazifesini Irak'ı ve bu ülke Şiilerinin mukaddesatını korumak ve mezhebi fitnecilikle mücadele etmek olarak ilan etmiştir. Bu kuvvetler Samerra, Amirli ve Zabitiyye'deki çatışmalarda aktif bir varlık gösterdiler ve genellikle eğitimli ve entelektüel olup yüksek askeri uzmanlıklara sahiptirler.
Ketaibu Cihad ve'l-Bina (Cihad ve İnşa Tugayları)
Bu teşkilat da Ayetullah Sistani'nin fetvası sonrasında oluşturulan gruplardandır ve siyasi akımının askeri kolu “Cihad ve'l-Bina Hareketi” olarak tanınmaktadır ve 2011 yılında “Irak Hizbullahı Hareketi”, “Seyyiduşşuheda Hareketi” ve “Irak Hareketi Partisi” adlı üç İslami teşekkülün birleşmesinden oluşmuştur.
Hasan Sari hareketin şimdiki genel sekreteridir ve Seyyid Ammar Hekim başkanlığındaki Yüksek İslam Meclisi'nin önderlerinden birisidir.
Bazıları bu tugayları Bedir hareketinin ardılı bilmektedirler ve sayıları 3 binden fazladır. Genellikle askeri ve savaş yetenekleriyle meşhur olup IŞİD ile mücadele sürecine katılan en dindar kuvvetlerden sayılmaktadırlar.
Ketaibu Teyyar er-Resali
“Teyyar er-Resali Tugayları” Irak ordusunca da himaye gören yeni kurulmuş birimlerdendir. Bunlar Zabitiyye bölgesinin kurtarılması operasyonuna katılmışlardır. Bu birim Er-Risali siyasi hareketinin askeri kanadı sayılmaktadır. Irak meclisinin parlamenterlerinden Şeyh Adnan Şehmani bu hareketin genel sekreteridir.
Şehmani siyasi hayatına ve askeri faaliyetlerine Davet Partisi'nde (Hizbu'd-Dave) başladı ve 2007'de Mukteda Sadr'ın kendisini bu yıl düzenlenen parlamento seçimlerine katılmaktan men etmesi nedeniyle Mehdi Ordusu'ndan ve Sadr hareketinden koparak Irak Resali Hareketini kurdu. Muhammed Basri de bu hareketin resmi sözcüsüdür.
Seraya el-Horasani
Bu birlik adını Emevi hükümetini ortadan kaldıran Ebu Müslim Horasani'den almaktadır. Ayetullah Muhammed Bakır Hekim'in temsilcisi Seyyid Yasin Musevi tarafından kurulmuştur. Seyyid Musevi 1986 yılında da gizli Kerrar örgütünü kurmuştu.
Bu birim 1995 yılında isim değiştirerek “Talia” adı altında daha ciddi bir şekilde faaliyet göstermeye başladı. Yetkililerinin ifadesine göre teşkilat ilk kurulduğu yıllarda Irak'ın güney şehirlerinde, Necef ve Kerbela sahralarında Baas rejimi karşısında 70 askeri operasyon gerçekleştirmiştir.
Irak'ın Amerikan askerlerince işgalinin ardından Talia örgütü önce “İslami Talia Partisi”, ardından da “Hizbu Talia Horasani” adını aldı. “Seraya Horasani” bugün bu partinin askeri kolu olarak faaliyet yürütmektedir. Teşkilat, Seyyid Hamid Cezayiri'nin komutası altındadır ve savaşçı sayısı yaklaşık 3000 kişi olarak tahmin edilmektedir.
Seraya Aşura
Bu birim de daha önceden askeri bir teşkilata ve organize bir yapıya sahip idi ve Bedir örgütünden uzman ve seçkin kuvvetleri cezbedebilmiştir.
“Seraya Aşura” (Aşura Tugayları/Taburları) 5 bin savaşçısıyla Beled ve Zabitiyye bölgelerinin kurtarılmasında etkili rol oynadı. Bu grup, Bedir teşkilatı Irak Yüksek İslam Meclisi'nden ayrıldıktan sonra bu meclis tarafından IŞİD tehlikesi karşısında durmak için 2014 yılında tesis edildi. “Seraya Aşura”, Seyyid Ammar Hekim'in Ayetullah Sistani'nin cihad fetvasına lebbeyk demesinin ardından onun önderliğinde Bağdat'ta ve diğer 15 şehirde tesis edildi.
İmam Ali Tugayları
İmam Ali Tugayları”, Irak İslami Hareketinin askeri kanadıdır ve 2014 yılında varlığını ilan etmiştir. Amirli, Tuzhurmata ve Diyala, Tugayların faaliyet merkezi olarak değerlendirilmektedir.
Bu grup temel hedefini Irak'ı ve Şii mukaddesatını savunmak olarak ilan etmiştir. Bununla birlikte İmam Ali Tugaylarının saflarında tüm mezhep ve dinlerden, etnik gruplardan (Sünni, Şii, Türkmen, Hıristiyan ve Şebekler) insanlar yer almaktadır.
Şebl Zeydi ve “Ebu Azrail” bu teşkilatın savaş meydanlarındaki en öne çıkan komutanlarındandır.
Seraya el-Atebât (Atebât Tugayları)
“Atebât Tugayları” Irak'taki Şii müessese ve vakıflara bağlıdır ve kuvvetleri de bu merkezlerin hadimlerinden oluşmaktadır. Atebât Tugayları'nın birkaç birliği olup bunların en meşhurları Seraya el-Atebe el-Abbasiye'dir (Hz. Ebu'l-Fazl el-Abbas'ın Türbesi'ne bağlı).
Bu teşkilatın önderliği Şeyh Meysem'in uhdesindedir ve 5000 savaşçısının Curfassahr ve Bağdat'ın Beledşir mıntıkasındaki Seyyid Garib'deki çatışmalara katıldıkları söylenmektedir.
İmam Ali Türbesi Taburları Şeyh Kerim'in komutasındadır ve 1000 savaşçıya sahip olarak ve Şeyh Mehdi'nin önderliğindeki 1000 savaşçısıyla ve İmam Hüseyin (a.s) Türbesi kuvvetleriyle (1000 savaşçıyla) Haşduşşabi'nin Irak'taki çatışmalarının çoğuna katılmışlardır.
Ayrıca şu iki gruba da değinmeliyiz:
Ceyşul Muhtar
Vasık el-Batat tarafından 2010 Haziran'ında kurulmuştur ve savaşçı sayısı 40 bin olarak tahmin edilmektedir. Bu askeri birimin elinde de füzeler bulunmaktadır.
Ebu'l-Fazl Abbas Tugayı
Kurucusu Kasım el-Tai olup 2011 yılında tesis edilmiştir. Komutası Alâ el-Kabi'nin uhdesindedir. Unsurları genellikle Asaibu Ehli Hak, Sadr hareketi ve Irak Hizbullah Tugaylarına bağlıdırlar. Ebul Fazl Abbas Tugayı Suriye krizi esnasında 2012 yılında Suriyeli güçlere yardım amacıyla şekillenmiştir. Üyelerinin çoğu Suriye'deki Iraklılardır. “Hz. Zeyneb'in Hareminin Savunucuları” olarak ünlüdürler.
Bahsi geçenler HSG'yi oluşturan grupların en önemlileri arasında yer almaktadır. Bu arada Feyleku'l-Va'dissadık, Livau Ammar b. Yasir, Livau Esedillahilğalib, Livau Yevmilmevûd, Seraya ez-Zehra, Livau Zülfikar, Livau Kefil Zeyneb, Seraya Ensarilakide, Livau'l-Muntezar, Bedr-el-Mecamiulhasse, Liva Ebu'l-Fazl Abbas, Seraya ed-Difaişşabi, Ketaibu Derişşia, Hizbullahissairun, Ketaibu Malik Eşter, Ketaibu Ensarilhucce, Ketaibu'd-Difai'l-Mukaddese, Livau'l-Karia, Ketaibu'l-Gazab, Livau'ş-Şebabir-Rasali, Ketaibu'l-İmam el-Ğaib, Hareketu'l-Abdal, Ceyşu'l-Muhtar, Livau'l-Hamd, Livau'l-İmami'l-Kaim, Livau'l-Adiyat, Hareketu Ensarillahi'l-Evfiya, Livau'l Betar, Ceyşu'l-Kerrar ve Fırkatu'l-Abbas gibi gruplara da işaret edilebilir.
Kaynak: Medyaşafak