TEL Abyad’a gelmek için geceyi geçirdiğimiz Suriye köyü, Türkiye sınırında ve Tel Abyad’a 80 kilometre uzaklıkta. Günün ilk ışıklarıyla birlikte IŞİD’in yakıp yıktığı evler ortaya çıkıyor. Geçen yıl IŞİD işgalinden sonra Türkiye’ye sığınanlar, YPG kontrolüne geçtikten sonra döndüklerinde bu manzarayla karşılaşmışlar ama günlük yaşamlarına dönmeyi başarmışlar. Bahçeler ekilmiş, tarlalar hasat edilmiş. Tel Abyad yolunda sağlı sollu onlarca terkedilmiş köyden geçiyoruz. Yanmış zeytinlikler, yıkılmış evlerde hayat belirtisi yok. Tel Abyad’a 20 kilometre kala Hane köyündeki tepede IŞİD bayrağı dalgalanıyor hâlâ. IŞİD, mayın döşediği için bayrak indirilememiş henüz. Yol boyunca her inişimizde şoför sertçe uyarıyor. Asfalttan bir milim bile dışarı basmamamız gerekiyor. Çünkü her yer IŞİD mayını. Köylerin boş olmasının nedeni de bu mayınlar. Dönenlerin birçoğu, evinin yoluna, bahçesine döşenen mayınlar, odalarına kurulan bubi tuzakların patlaması nedeniyle ölmüş.

 

KOBANİ GİBİ YIKILMADI

 

Tel Abyad’da hiçbir bina yakılıp yıkılmamış. Kobani’nin tam tersine dimdik ayakta. Girişinde Akçakale’den de görünen dev bir YPG bayrağı dalgalanıyor. Yemyeşil bulvarlarda hayat normal akışında. Ramazan ve hava sıcaklığı nedeniyle kalabalık değil. Bakkallar, kasaplar, tamirhaneler açık. Seyyar satıcılar sokaklarda. Kentte su sıkıntısı yok.

 

Rakka’dan gelen elektrik ise IŞİD tarafından kesilmiş, trafolar tahrip edilmiş. Camlarından YPG bayrakları çıkarılmış otomobiller, korna çalarak kenti turluyor. Kent meydanındaki havuz, bomboş. IŞİD, kestiği kafaları bu havuza dizerek teşhir ettiği için insanlar havuza bakmadan geçmeyi tercih ediyor. Havuzun yanı başında da sigara içenlerin üç gün ile bir hafta boyunca hapsedildiği bu teşhir kafesi duruyor. İçine çiçek konmuş sadece. Her yerde YPG’nin genç savaşçıları. Yaş ortalaması çok düşük. İçlerinden birçoğu Türkiyeli. Boynunda haçlı kolyesi olan YPG’li ise “Hıristiyan değil Ezidiyim” diyor. Motosiklet tamircisi Ömer, Akçakale’ye sığınıp üçüncü gün dönmüş. “İyi ki döndüm. Allah razı olsun YPG’den. Memnunum, huzur buldum. IŞİD, sigara içmeyi bile 20 kırbaç ve 4 gün hapisle cezalandırıyordu. Gözümün önünde bir tiryakinin elleri, şehir meydanında kesildi” diyor. Yanındaki çırağı söze katılıyor, “Namaz kılmadı diye 50 kırbaç vurulan akrabam var.”

 

Konuk olduğumuz evlerde kadınlar konuşmamayı, sözü eşlerine bırakmayı tercih etti. Fotoğraf karesine de girmediler. Bazı erkekler de. “Rakka’da akrabalarımız var. IŞİD bizi tanır ve akrabalarımızın başını keser.” Elektrik teknisyeni Muhammed, “Bir buçuk yıldır zulüm, baskı vardı. Çok korkuyorduk. Çok kalabalıklardı. Çocuklar IŞİD’ci görünce hemen eve kaçıyorlardı. Yaptıkları İslam’a uymuyor. Kent meydanında kafa kesecekleri zaman seyretmemiz için çağırıyorlardı, gitmiyordum. Bir hafta önce Türkiye’ye kaçtık, hemen döndük. Şimdi huzura kavuştuk. Tek sorunumuz elektriksizlik.” Muhammed’in babası Ömer, karşı taraftaki YPG’lileri işaret ediyor. “Bunlar da IŞİD gibi mi diye başta korktuk ama çok şükür öyle çıkmadılar” diyor.

 

‘SIĞINMACI GİBİ GİTTİLER’

 

Canfeda adlı YPG komutanı çatışmalar sonrası gözlemlerini şöyle aktardı: “Tel Abyad’a girdiğimizde sınır kapısına ilk ben girdim. Gözümün önünde 250 kadar IŞİD’ci Akçakale Sınır Kapısı’nın demir parmaklıklarından atladı. Özel Harekat polislerinin yanına gittiler. Hepsi tıraş olmuş, sivil kıyafetlerini giymişti. Teslim olur gibi değil, sığınmacı gibi gittiler. Kentin ara sokaklarındayken bir evden gelen ses üzerine pencereden baktık. Bir kadın çırılçıplak soyulmuş ve zincire vurulmuştu. Arkasına bağlanan tenekenin için taş doluydu. Kadın hareket ettikçe taşlar ses çıkarıyordu. Biz de bu sese yönelmiştik. Tuzak olduğunu anlayıp hemen çekildik ve ev havaya uçtu. Kadına bomba bağlamışlardı.”