İmam Humeyni, 4 Haziran 1989'da vefat etmiş, on milyona yakın seveni cenaze törenine katılmıştı. 1902 yılında Humeyn şehrinde doğan Ayetullah Humeyni, 1989 yılında Tahran’da vefat etmişti. Çocukluk yıllarından itibaren dinî medreselerde Arap dili ve edebiyatı, mantık, fıkıh ve usul gibi dersleri alan İmam Humeyni, Necef ve Kum medreselerinde yetişmişti.

Türkiye'ye Sürgüne Gönderildi

Genç yaşına rağmen Şah Rıza Pehlevî rejimine karşı mücadele veren Humeyni, 1958’de Eyalet ve Vilayet Cemiyetlerinin kurulması ve Şah’ın "Altı maddelik tasarıları"nın ortaya konulmasıyla, Şah rejimi aleyhine şiddetli mücadelesini başlattı. İran Şahı Pehlevi, kendi halkına düşman ve baskıcı uygulamaları ile biliniyordu. Şah, özgürlük hareketlerini en sert şekillerde bastırıyor, insanları katlediyor ve ülkenin tüm zenginliğini kendisi ve ailesi için kullanıyordu. 5 Haziran 1961’de meydana gelen kanlı olaylardan sonra rejim aleyhine yaptığı bir konuşma sonucu tutuklanarak Tahran’daki İşretâbâd askeri cezaevine konulan Humeyni, serbest kaldıktan bir yıl sonra, kapitülasyon tasarısı aleyhine yaptığı ateşli konuşmasının ardından tekrar tutuklandı. Ancak bu kez cezaevine değil, 4 Kasım 1965’te Türkiye’ye sürgüne gönderildi. Bir süre sonra İmam Humeynî, Türkiye’den Irak’a geçti ve Irak’ın Necef kentinde 15 yıl boyunca öğrenci yetiştirmekle meşgul oldu. Humeyni, gerek Türkiye ve gerekse Paris ve Irak’tan yazdığı yazılarla İran’da kitleleri hep ayakta tuttu. İslâm Devrimini tetikleyen açıklamaları ile zalim Şah’ın sonunu getiren süreci başlattı.

ABD'nin Desteklediği Şahı, Silahsız Yıktı

İran Şahı, 1962'de ABD Başkanı Kennedy'nin tavsiyelerine uyarak "Ak devrim" adını verdiği bir toprak reformu gerçekleştirmek istedi.

Halk bu reforma tepki gösterdi. Humeyni'nin halk nezdinde destek sağlamaya ve liderliğe doğru yol almaya başlaması bu olayla birlikte başladı. Şahın adamları reforma karşı direnişi kırmak için bazı yerlerde korkunç katliamlar gerçekleştirdiler. Ama bu katliamlar tepkinin büyümesine yol açtı.

Bütün bu gelişmeler üzerine başlayan rejim - halk kavgası 1979'da Ayetullah Humeyni liderliğinde gerçekleştirilen devrime kadar durmadı. 1 Şubat 1979’da Şah’ın İran’dan kaçmasının ardından İmam Humeynî onbeş yıllık bir sürgünün ardından büyük bir karşılama ile İran’a geri döndü.

Onun Mihrabad Havaalanı'na ayak basması devrimin gidişatını daha da hızlandırdı. 11 Şubat 1979’da İmam Humeynî’nin başlattığı uzun mücadele zafere ulaştı ve halkın büyük desteği ile Şah rejimi tarihe karışarak yerine İran İslâm Cumhuriyeti rejimi kuruldu. İmam Humeynî devrimden on yıl sonra, 4 Haziran 1989’da Tahran’da vefat etti.