Türkiye ile Ermenistan arasında 31 Ağustos'da kararlaştırılan ve 10 Ekim'de imzalanması beklenen 'Diplomatik İlişkilerin Yeniden Kurulması ve Sınırların açılmasına İlişkin Protokol', Ermeni Diasporası'nın direnişiyle karşılaştı.

Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Serkisyan, Diaspora'yı ikna etmek için 1-5 Ekim tarihleri arasında çeşitli ülkelerde Ermeni Diasporası ile görüşerek protokol konusundaki direnişi kırmaya çalışacak. Ancak Ermeni Diasporası'nın başkenti diye anılan Paris'te harekete geçen Ermeni Dernekleri kendi aralarında bölünürken, Sarkisyan'a 'Soykırımı kabul etmeden asla" şartı üzerinde birleşiyor.

Türkiye ile Ermenistan arasında tarihi bir adım olarak nitelendirilen 'Diplomatik İlişkilerin Yeniden Kurulması ve Sınırların açılmasına İlişkin Protokol' Ermeni diasporasını parçaladı. Protokole en karşıt sesler Diaspora'nın en yoğun yaşadığı ülke Fransa'dan geliyor. Prokole ön imza atan Cumhurbaşkanı Serj Serkisyan, diasporayı ikna etmek üzere 5 günlük yoğun bir geziye çıkıyor. Serkisyan'ın ilk durağı 1-2 Ekim'de Ermeni Apostolik Klisesi Yüksek Temsilcisi 2. Caşolicos Karekin ve protokolün en sert eleştirildiği Paris'teki Ermeni topluluğu. Sarkisyan daha sonra sırasıyla New York, Los Angeles, Beyrut ve Rostov'daki Ermeni cemaatiyle de bir araya gelecek.

Sarkisyan'ın Paris'e gelecek olması 31 Ağustos'tan bu yana Protokolün hararetle tartışıldığı diasporayı da harekete geçirdi. Protokol karşısında imza kampanyası açan Collectif VAN adlı örgütün açıklamasına göre imza sayısı 500'ü geçti. Kampanya metninde Türkiye ile imzalanan protokole, Ermeni soykırımının kabulü şartı konulması isteniyor. Bildiride protokol ile Ermeni diyasporasının marjinalleştirildiği ve Türk diplomasisinin stratejisine destek verdiği sert eleştirisi de getiriliyor.

Ermeni örgütlerinin en radikali Taşnak Sütyun ise daha da ileri giderek soykırımın kabul edilmesi şartına ek olarak iki ülke arasındaki sınırların da 1921 Kars Anlaşması'na kadar geri çekilmesini istiyor. Dernek Başkanı Murat Papazyan, sert açıklamasında Soykırım tarihinin yeniden düzenlenerek yazılmasını talep ediyor, protokolün imzalanmasının Türkiye'nin hanesine başarı olarak geçeceğini savunuyor.

Görece daha uzlaşmacı bir tutum izleyen Fransa'daki Ermeni Örgütleri Konseyi CCAF de, internet sitesi üzerinden yaptığı açıklamada, Ermenistan ve Türkiye arasında samimi ve adil bir diyalogtan yana olduklarını ancak 'soykırım konusunun pazarlığa açık olunmaması gerektiğinin' altını çizdi. Konsey ayrıca Protokol'ün 5'inci maddesiyle düzenlenen Diplomatik İlişkiler madesinde yer alan 'Her iki taraf da uluslararası anlaşmalarla belirlenen sınırları tanır' ifadesine açıklık getirilmesini, Türkiye'nin de, soykırımı açıkça söyleyenleri cezalandıran TCK'nın 301 ve 305'inci maddelerini kaldırmalarını istedi.

Dünyadaki Ermeni Diasporası'ndan da benzer sesler yükseliyor. Lübnan'daki Ermeni Katolik Kilisesi patriği 1. Aram, soykırım konusunda Türkiye'ye taviz verilmemesi ve katı olunması çağrısında bulunuyor. İsveç'teki Ermeni diyasporası derneği ASA daha radikal bir söylemle Protokol'ün Ermenistan için bir tehlike olduğunu savunuyor. ASA, protokol ile Ermenistan'ın Karabağ üzerinde söz sahibi olmasına son verildiği uyarısında bulunuyor.

Özetle Paris'teki tepkiler Sarkisyan'ın yarın başlayacak diaspora turunda, birbirinden farklı, çoğu zaman da zıt görüşlerle karşılaşacağının işaretlerini veriyor.


Kaynak: VOA