Araştırmacı-yazar Abdullah Yaşin, Cizre Kaymakamlığı ve İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünce anma etkinlikleri kapsamında Şırnak Barosu Sosyal Tesisleri'nde düzenlenen panelin açılışında, El-Cezeri'nin, 1153–1233 yılları arasında
yaşayan Cizreli büyük Türk mucit olduğunu söyledi.

El-Cezeri'nin robot, saat, su makineleri, şifreli kilitler, şifreli kasalar, termos, otomatik çocuk oyuncakları gibi 60 makine icat ettiğini belirten Yaşin, "El-Cezeri dünyanın ilk sibernetik bilginidir" dedi.

Beykent Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Oğuz Makal ve minyatür sanatçısı Leman Dinçtürk, El-Cezeri'nin icatları ve hayatıyla ilgili katılımcılara bilgi verdi.

Daha sonra Prof. Dr. Makal tarafından hazırlanan ve yönetmenliğini Duygu Yılmaz'ın yaptığı El-Cezeri ile ilgili belgesel, davetlilere sinevizyon eşliğinde izlettirildi.

Panele Cizre Kaymakamı Cihan Demirhan, İlçe Milli Eğitim Müdürü İhsan Gören, Şırnak Barosu Başkanı Avukat Nuşirevan Elçi, Tabipler Odası Başkanı Dr.İsmail Vesek, sivil toplum örgütlerinin temsilcileri, öğretmenler ve çok sayıda
vatandaş katıldı.

ÇAĞIN DORUĞUNDAKİ MÜHENDİS

Doğduğu şehir Cizre'de çeşitli icatlar yapan El Cezeri, Artukoğulları hükümdarınca Diyarbakır'a çağrılır. El Cezeri, hükümdarların takdirini toplayarak kitap yazmakla görevlendirilir. 1183 yılında başlayıp icatlar kataloğunu 25 yıl süren bir çaba sonucunda, o zamanların resmi dili olan Arapça ile yazar. Enerji kaynağı, yönetim mekanizması ve feedback (geribesleme) sistemlerinin tümünün su,
buhar gücü ve havanın itiş gücü ile yapıldığı, çağının çok ötesine geçmiş bir dizi buluşlarını kitabında toplar.

El Cezeri, Otomatik Makineler tarihinde "Çağın Doruğuna Erişmiş Büyük Mühendis İbni Razzaz Cesari" adıyla anılır. Kitaptaki tüm buluşlar insanımsı, estetik değerlere sahiptir ve hiçbiri hayal ürünü değildir. Alman Profesörü
Widemann, tarafından tekrar üretilip çalıştırılmışlardır.

El Cezeri'nin kaleme aldığı orijinal ismi "Kitab-ül Camii Beyn-el ilmi vel-amel En Nafi-i fi Sınaat-il hiyel" kitabı, Kültür Bakanlığı 1990 yılında "Olağanüstü Mekanik
Araçların Bilgisi Hakkında Kitap" adında basmıştır. Kitabın Türkçe çevirisi ise Sevim Tekeli tarafından hazırlanarak Türk Tarih Kurumu Yayınları tarafından basıldı. El-Cezeri'nin mezarı halen Cizre'de Nuh Peygamber Camii'nin avlusunda bulunuyor.

AA