Əvvəlcə xoş gəlmisiniz , Qırğızıstan- Bişkəkdəydiniz . Oradakı proqram ilə əlaqədar bizlərə mə`lumat verə bilərsinizmi ? Nə gözləyirdiniz , nəticəsində necə oldu?

Ölkəmizdə olduğu kimi , Türk dünyasının hamısında , Vahabi , Sələfi , tekfirci anlayış , dindar insanların da , aydın insanları da narahat edən mövzudur.

Təəssüf ki , müstəqilliyini yeni qazanmış ölkələrdə hələ xalq kasıb , kasıb insanların beyinlərini doldurub, petro- dollarlarla satın alıb , bir qisimini Pakistandakı Səudi dəstəkli 5 mini aşan Talibanı yetişdirən Vahabi məktəblərdə aparıb öyrədib , terrorizə  edib , beyinlərinə təkfirci zehniyyəti soxub , Türk dünyasına yaymışlar .

Bundan da təbii ki,həm dövlətlər , həm də xalqlar narahat. O anlayış , klassik Sünni - Hənəfi , Şafii , Maliki , Hənbəli anlayışa tərs , Müsəlmanları təkfir edən bir anlayış . Osmanlıya qarşı qurulmuş , iki əsr bundan əvvəl İslamın birliyini təmsil edən Osmanlı İmperatorluğuna qarşı İngilislər tərəfindən qurulub , o gün birliyi pozmağa başlayıblar , bu gün də eyni vəzifələrini davam etdirirlər.

İki vəzifələri var , biri İslami birliyin meydana gəlməsini maneə törətmək , digəri də İslamın çöhrəsini çirklətmək , pis tanıtmaq , imicini pozmaq. Bu məqsədlə qurulmuşlar və artıq ikisini də edirlər. Ana bətnindəki balaya qəst edəcək qədər canavarlaşmış və Allahın belə qələmi qaldırdığı , günah yazmadığı uşaqları quzu- qurban kimi kəsən bir dini təbii ki kimsə qəbul etməz.

Qərbdə İslam budur deyə aydın olur artıq. Onsuz da məqsədləri də bu idi , qərbdəki qavrayış bu olsun . Hətta şərqdəki qəbul bu olsun , Afrikadakı İslam qə`bulu bu olsun . Yə`ni mərhəmət yox , aləmə mərhəmətdir sözü yalan , aləmə əziyyət , hirs , qəzəb , bəla , belə bir imic çıxsın ortaya.

Niyə buna lüzum hasil olmuş? Çünki Qərbdə də , Şərqdə də , bizim zəhlənkarlığımıza, təmbəlliğimizə baxmayaraq , İslam və Quran öz gözəllikləriylə ilerlemekteydi . Qərbdə , Amerikada , Avropada , Şərqdə , Uzaq şərqdə millətlər İslamlaşmağa yönəlmişdi , bir-bir , iki-iki , hər il yüz minlərlə insan Müslümanlaşırdı .

Bunun qarşısını almağın ən doğru yolu onlar baxımından , İslamın çöhrəsini çirklətmək , imicini bozmaktı . Vahabi , Sələfi , təkfir anlayışa sahib Səud idarəsindəki petro- dollarlarla işləyən çarxı sürətləndirib hərəkətə keçirdilər.

Bir tərəfdən istəmədikləri , Qərb ölkələrinə baş tutan , dik duran ölkələri onların əlindən vururdu , bir tərəfdən də İslamın imicini pozub , çöhrəsini murdarladılar. Yəni , söz yerindədirsə, bir daşla iki quş . Həm öz vətəndaşlarını artıq İslama qarşı  nifrət etdirmək , həm istədikləri hədəfə , təbiridir üzrlü görülsün lütfən , quduz itlər kimi saldırtıp , istədikləri hədəfləri məhv etmək . Antiemperyalist , antisiyonist dayanan tək ərəb dövləti Suriyanın alt quruluşunu , üst quruluşunu xarabaya çevirmək .

Bunun da çox təəssüf ki , sözüm ona , digər bütün müsəlmanları müşrik görən , kafi Müsəlman görməyən Vahabi , təkfirci terroristlər tərəfindən bacarırlar. Nə tərəfə kışkırtsalar o tərəfə gedirlər. İsrailə qarşı isə , nə işse hücum bir yana dursun , İsrailli agentlərin əmrilərini icra edirlər. Amma dünya işin bu ölçüsünü görmür , görmədiyi üçün də , bunu edən İslamdır kimi qə`bul edilir , dünya xalqları belə qə`bul edir.
 
Təəssüf ki , dünyada sevilən , sayılan , tanınan İslami çöhrələr də bu nöqtədə sükut etdilər və ya hətta bizim dostlarımızdır deyərək bu canavarları dəstəklədilər. Həm bölgəmizdə çox böyük yaralar açdı , həm İslamın çöhrəsini çirklətdi, imicini pozdu.
 
Bişkekdə edilən bu konfrans , buna yönəlmişdi. Yə`ni müsəlmanların , ən azından Türklərin , Türk dünyasının bunu anlamasını təmin etməyə istiqamətli , bu təhlükəli , pis , zərərli axına qarşı , oyanmasını tə`min etmək idi. Bu baxımdan çox mənalı toplantı , Qırğızıstan prezidentinin də himayəsi vardı bu konfransda .
 
Ümid edirəm ölkəmizdə də bu cümə axşamı günü də ediləcək olan konfrans bənzərləri dövlət himayəsində , dövlətin dəstəyi ilə artaraq davam edər və bu təhlükəli , pis , çirkin , imperializmin xidmətindəki axınlara qarşı İslamın  istifadə nöqtəsində , Müsəlmanların oyuna gəlməməsi nöqtəsində lazımlı addımlar atılar. Bu , Şiədən çox Sünni dünyanın vəzifəsi , hətta bunu özünü qoruma refleksi olaraq ortaya qoyması lazımdır. Çünki , Sünni ölkələri bir-bir udur , Vahabiləşdirir , çox pis nüfuz edir , dollarlarla , rüşvətlərlə dövlətlərin çarxına yerləşirlər bir cür , İslam dünyasından bu anlayışın təmizlənməsi lazım.
 
Bunun üzərinə konfrans onsuz da və də müvəffəqiyyətli idi , gözəl bir konfrans oldu. Ayrıca ata yurdudur , gedib görmüş olmamız yaxşı oldu bizim üçün. Genlərimizdə oradan qalıqlar vardır , qəriblik hiss etmədim , dilimiz , ləhçəmiz xeyli dəyişməsinə baxmayaraq , yüzlərlə il ayrı qalmanın verdiyi şeylə , amma bura mənim ata yurdumdur , bu hissləri həmişə daşıyırsan . Onun mənim dilimi anlayıb başa düşmürsə , mənim onun dilini anlayıb anlamamaq əhəmiyyətli deyil , amma bilirik biz qan bağımız var , eyni millətik , o qədəri də çatır. Bu torpaqlar mənim yurdum , burada mənim əcdadınız yatır , bunu bilmiş olmaq belə kef verir. Şükür bu anda müstəqildir , mənim yurdumdur , bunlar kef verən şeylərdir.
 
Orada bizim Azərbaycanlıların tikdiyi gözəl bir məscid var , Hz. Əli Məscidi , oranı da ziyarət etdik. Bir sıra dostlarımızla tanış olduq ,qohumlarımızla tanış olduq orada. Bunların hamısı gözəl şeylər , getməyə çox dəyən şeylər idi.
 
Bəli uzaqdır , 5,5-6 saatlıq yoldur təyyarə , yəni bura ilə 4 saat fərqi var , amma dəyər , getməmiz lazım , ata yurdumuzu unutmamamız lazımdır. Oraya gedərkən də fitnə əkməməmiz lazımdır. Əkilmiş olan fitnələri təmizləməyə getmək , qardaşlığa yaraşan budur. Ümid edirəm ki davamında da milli bir oyanış orada da olar. İslamı gözəllikləriylə yaşar , əksəriyyətin əhli-sünnət olduğu yerdə klassik Sünnilik yaşanar. Bu ilk addım idi , bundan sonrakı addımlarda inşallah atılaraq gözəl şeylər olacaq .

5 +1 Cenevrə Razılaşmasını necə qiymətləndirirsiniz?
 
Beynəlxalq məsələlərdə olsun , fərdi məsələlərdə olsun , siz alış -veriş edirsiniz. Məsələn əlinizdə çox gözəl , çox qiymətli malınız var və satırsınız . Niyə satarsınız ? O pulla daha gözəlini alıb , onu yerinə qoyacaksan , eynisini alıb - satıb , beş manat da qar edəcəksən , alış -veriş həyata keçirilir. Onun üçün də dünyada hər kəs trilyonlar yatırdıb iş yeri edir , o iş yerində mal çıxarır , çıxardığı malı aparıb bəzilərinə verir , qarşılığında da pul alır. Yəni , qar - zərər hesabı edilər.
 
Beynəlxalq əlaqələrdə də , həmişə mənə - həmişə mənə olmaz. Təbii ki, sən də bir addım atacaqsan , qarşındakı də bir addım atacaq. İndi xüsusi mövzuya , soruşduğunuz mövzuya gəlincə , bu işdən kim qazanclı çıxdı ? Məncə , bu işdən İslam dünyası qazanclı çıxdı , gərginlik azaldı.

İran qazanclı çıxdı , dünya qazanclı çıxdı . Çünki İsrailin təhlükəli oyunlarına dünya da gəlmədi. Körfəz savaşı olsaydı , İran - İraqa bənzəməz Körfəzdə şimalda , ən ucundan ən sonuna qədər , Hürmüz boğazının xaricinə daşan , Oman dənizinin xaricinə daşan İranın coğrafiyası və onun nəzarəti altındadır.

İranın o körfəzi cəhənnəmə çevirməsi çox asan , çox sadədir. Oranı siz döyüş sahəsinə çevirsəniz , yə`ni işdə təyyarələrini qaldıra bilməz, raketlərini işlədə , uçaksavarları vurulur, onun üçün orada bir şey edə bilməz kimi düşüncə yoxdur , ola bilməz. Çünki , ora İraqa bənzəməz. İraq körfəzi tam üstündə , körfəzi qapada bilmek üçün , 1000 km yol getməsi lazım . Nə ilə , təyyarə ilə . O zaman da salar , icazə verməzlər , təyyarəsini kaldırtmaz , hava sahəsini vururlar.
 
Amma İran elə deyil , toplarını yerləşdirmiş yerin altından sahil boyu , minlərlə kilometr . Haradan topun lüləsi çıxacaq müəyyən deyil. Körfəzi hamısı top mermisinin içində və bir sıra yeni texnologiyalar də inkişaf etdirdilər. Məsələn, körfəzi minalama . Mina gəmisini vurarsan , minalamasına icazə verməzsən. Amma İran elə bir texnologiya inkişaf etdirdi ki , top mərmisini mina yükləyir , istədiyi mənzilə buraxır. Onu necə önləyəcəksən ? Ondan sonra bu minaları dənizin dibindən yığmaq , deyil mi qurudan aylar illər çəkir təmizlənməsi , bir qisimi də qalır , bəzən qəzalara səbəb olur , bir insana , bir qoyuna , bir heyvana isabət edir , amma orada yüz min tonluq , üçyüzbin tonluq gəmilərə isabət etdiyini düşünün. Onlarla , yüzlərlə personalıyla birlikdə gəmilərin partladığını , körfəzi neftə bulandığını bir düşünün.
 
Döyüşdən sonra kim qazandı , kim itirdi bir yana , dünya itirmiş olacaq. Dünya neftinin böyük bir hissəsi oradan çıxır. Hər gün onlarla milyon barrel , dünyanın iqtisadiyyatının qanı olan neft çıxır , o boğazdan , o körfəzdən .
 
Bunun illərcə dayandığını düşün , dünyada neft tapılmaz , min dollara çıxar , beş yüz dollara çıxar , o ayrı bir məsələ , tapa bilməzsiniz. Başqa alternativ enerji mi inkişaf etdirilər ? O da zaman alacaq , neft yalnız yanacaq olaraq istifadə edilmir ki , gəzdiyin asfalt da neftdir , geydiyin paltar da neftdir , istifadə dərmana qədər neftdir.
 
Yə`ni hər sahədə neft funksiyası var. Başqa alternativ yanacaq inkişaf etdirər , yanacaq deyil ki yalnız neft . Onun üçün dünya sənayesi çökər , dünya iqtisadiyyatı çökər. Bunu dünya gördü , yaxşı etdi. Ona görə dünya baxımından da bu sülh , xeyirli oldu.

İran geri addım atdı , irəli addım atdı , bu cür şeylərdə düşmənin da ağzına baxın. İsrail partlayır , qısqanır , narahat , niyə? İşdə , dünya İrana təslim oldu deyir. Sən İsraildən daha çox İsrail olmuşsa ona mənim deyəcəyəm yoxdur. Amma , düşmən İsrailin özü özlüyündə deyir ki , İran bir təbəssümü ilə dünyanın super güclərini dizə gətirdi , yola gətirdi , aldatdı , oyuna gətirdi. Yə`ni sən Netanyahudan daha mı Sionistsən ? Nə demək istəyirsən? Düşmən e`tiraf edir ki, İran qazandı bu işi , dünyanı oyuna gətirdi bir gülücüklə .
 
Nüvə texnologiyasında uranı nə qədər zənginləşdirmə mövzusu , o texnologiya artıq İranın əlində , istədiyi gün yüzdə iyirmi edər , istədiyi gün yüzdə qırxa çıxar. Yəni o texnologiyanı əldə etmək əhəmiyyətli idi. O mə`lumat ,o təcrübə , onu etdi. Yüzdə ağıl istehsalı edə bilir mu ? Edir , maşın əlində orada hazır. Ya indi , yüzdə beş edin , yüzdə iyirmi zənginləşdirilmiş biz sizə verək , tamam , amma sizdə bunun qarşısında bunu , bunu verin.

İndi yüzlərlə milyard dollar qazanca  keçmənin kənarında , dünya ilə barışıq olmaq , dünyanın sülh içərisində olması , petro dollar ilə hesaplanmaz.
 
Məsələn Peyğəmbərimizin Hudeybiyə sülhünü nəzərdən keçirin , o gün Peyğəmbər tərbiyəsi almış , vəhyin idarəsində tərbiyə edilmiş səhabəni kiramın belə , Quranın təbiriylə mütezelzil oldular , yə`ni sarsılmışdılar , bu müqavilənin altına imza atılır idimi deyə. Amma nəticəsində iki il aradan keçmədən Məkkənin qızıl açarını Məkkənin nüfuzu , rejimi , öz əliylə , qan tökmədən , döyüş etmədən , müqavimət göstərmədən Peyğəmbərə təqdim etmək məcburiyyətində qaldılar.

Sülh hər zaman haqqın , doğrunun , gözəlin işinə gəlir , səhvin işinə gəlməz. İran -İraq müharibəsində atəşkəsdən sonra , İran məğlub oldu , təslim oldu , amma aradan çox az bir zaman keçmədən də , İraq bütün təyyarələrini İrana təslim etdi , ordumu da istəsəniz sizə verim dedi. Yəni daha nələr verdi , onun bir qismini mən bilirəm , bir qisimini onsuz da dünya da bilir. Tarık Əzizin dünyaya çıxış- giriş qapısı Tehran oldu , çıxdığında da Tehrana salamlamaq vəziyyətində , İraqa döndüyündə də Tehrana salam vermək məcburiyyətində idi. Yəni gördünüz ki , sülh o gün pis belə görünsə , həmişə İslamın , müslüminin xeyirinə olmuşdur. Bundan sonra da elə olacaq.
 
Onun üçün nəyindən geri addım atdı İran , İslami duruşundan mı imtina ? Bunu mu deyirsən? Bunu deyəcək bir igid oğul var mı ? Yox, zərər mi etdi ? Maddi mə`nada mı zərər etdi ? Yoxdur. Xalqı mı narahat oldu bundan ? Yox, yaxşı düşmən nə deyir? Düşmən da deyir ki İran qazandı. Yaxşı sən qısqanclığında , nə deyəcəyini unutmuş , məntiqsiz söz istehsal edirsən , Netanyahudan daha qısqanc olmuşsa mən nə deyim?

Bu müqavilə Suriya və Türkiyə əlaqələrinə necə təsir edəcək?
 
Bu müqavilə birbaşa Suriya ilə əlaqədar idimi, deyildimi , o ayrı bir mövzu. Suriya onun maddələrindən biri idimi , o da ayrı bir mövzu. Barış üçün atılan hər addım gözəl addımdır məncə. Əhəmiyyətli olan budur. Türkiyə millət səhv yolda deyildi , doğru yolunda davam etdi. Suriyanı , Suriya xalqını qardaş gördü və doğru olan bu idi. Suriya dövlətini qardaş gördü , doğru olan bu idi.
 
Hörmətli Baş nazirimiz da qardaş görürdü , doğru idi. Amma hörmətli xarici işlər  nazirimiz terroristlərə , onların hamısı bizim dostumuzdur demiş olması , xariciyyəmizə nə təəssüf ki bir ləkə olaraq qalacaq. Terroristlərin hamısı bizim dostumuzdur , yəni adam başı kəsənlər , uşaq öldürənlər , döl öldürənlər , adam əti yeyənlər , gor eşənlər bizim dostlarımızdır. Yə`ni Türk xariciyyəsi bunu haqq etmirdi. Mənim şəxsi qənaətim olaraq, Türkiyə xariciyyəsi , ən yetkin insanların yetişdiyi bir xariciyyədir . Çox yetkin diplomatlarımız var. Amma buna baxmayaraq hörmətli Nazirimiz stresslə olsa gərək , işlərinin Suriyada istədiyi kimi getməməsindən qaynaqlanmış olsa gərək , o cür sözləri ağızından qaçırdı . Xoş deyildi. Xariciyyəmizin də bundan məmnun olduğunu düşünmürəm.

Hörmətli Davudoğlu Əl-Qaidə və Nusra üçün terror qruplarının və bizim simpatiya duymaq mümkün deyil dedi , bu mövzuda nə düşünürsünüz?

İndi doğru yere gəlmisiniz, dünən hamısı dostumuz dediyiniz Suriyada hücum edənlər , İraqı təxrib edənlər , İraqda birliyi təxrib edənlər , hamısı dostumuz dediyiniz kimlərdi? Bunlardan başqası idimi? Bunlar idi. Bu gün zərərin harasından qayıtsanız  sərfəlidır . Səhvdən dönmək bir ərdəm . Belə qiymətləndirirəm. Hörmətli xarici işlər Bakanımızın bu nöqtəyə gəlmiş olması , bir az daha ağlı başında ilə düşünməsi və də yetkin , təcrübəli xariciyyəmizin əminəm ki, bunda qatqısı olmuşdur. Doğruya dönmüş olmasını da qınayacak deyilik. Doğru deyir , bəli , Türkiyə Respublikası Dövləti , heç bir terrorist qrupun yoldaşı da olmaz , dostu da olmaz , yaraşıq da sığmaz , bu gün bu nöqtəyə dönmüşsek çox gözəl. Yə`ni xariciyyəmizi təmsil edən nazirimizin doğrunu görmüş olmasından xoşbəxtlik və sevinc duyarıq. Amma keçmişdəki bir neçə sözü , çox təəssüf ki, xariciyəmizə ləkə olaraq düşdü. Onu necə siləcəyik , onu da artıq xariciyəmizin məharəti inşallah həll edər. Hal-hazırda da görülən o istiqamətdə , hökumətimiz fəlakət dövrü yaşadı amma bunu kompensasiya etmə istiqamətində mən bir sıra addımlar görürəm.

Hörmətli xarici işlər nazirinin İraq səfəri mənə bu işarələri verir . Bölgədə Hörmətli prezidentin də toxunduğu , söylədiyi , ən çox narahatlıq duyduğumuz şey , hər Müsəlmanın narahatlıq duyması lazım olan şey , Vahabilerin oyununa gələrək , şiə-sünni döyüşünə Müsəlmanların alovlanması və İslam ölkələrini xarabaya çevirərək , küffara peşkəş etməsi ən qorxulacaq şey idi. Bunların olmaması istiqamətində , xarici işlər nazirinin indiki işlərini görürük. Bu da bizə ümid verir , inşallah kompensasiya olar keçmiş səhvlər. Biz də öz çərçivəmizdə, s`əy sərf edəcəyik , yaraların tə`miri üçün , biz öz ölkəmizdə ziddiyyət içində olmaqdan ancaq kədər duyarıq. Doğru istiqamətdə , doğru istiqamətdə irəliləmək üçün biz də əlimizdən gələn dəstəyi verəcəyik , yaraların sarılmasına , kökdən yaxşılaşmasına , yalnız səşi bir kaysaxlanma olmaqdan kənar , islami birliyin səmimi , səmimiliklə , əl-ələ , könül birliyi içərisində , ölkəni , bölgəni inkişaf etdirmək istiqamətində hər kəs əlindən gələni edəcək və bu istiqamətdəki addımlara biz dəstək verəcəyik. Keçmişdə bu səhvi etmişdi , artıq səninlə olmaz , düşmənik biz , bunu biz etməyəcəyik. Doğru da deyil. Allah doğru hərəkətlərə müvəffəq etsin , müvəffəqiyyət versin.