18 Ocak Pazartesi günü Türkiye’de öğrenim gören Azerbaycanlı öğrenciler tarafından kurulan Azerbaycan Birlik Teşkilatı’nca “20 Yanvar: Kanlı Tarihimizden Ders Alalım” konulu panel düzenlenecek. Cağaloğlu Anadolu Lisesi Konferans Salonu’nda düzenlenecek panele Azerbaycanlı öğrencilerin ve Türkiye’deki Azerbaycanlıların yoğun ilgi göstermesi bekleniyor. 18.00’da başlayacak panele Zeynebiyeli gençler de iştirak edecekler.
20 Ocak Çarşamba akşamı ise Zeynebiye Camii’nde düzenlenecek programla Azerbaycan Şehitleri Günü anılacak. Programda, 20 Ocak 1990 tarihinde bağımsızlıkları uğruna şehit olan Azerbaycan Halkının ruhları için Kur’an-ı Kerim okunacak.
20 YANVAR FACİASI:
20 Ocak 1990 Azerbaycan tarihinde kanlı, fakat şanlı bir gün olarak yazıldı. Sovyet ordusu 20 Ocak’ta Bakü’ye girdi. Dünyayı korku içinde yaşatan ve büyük devletleri atom bombası ile tehdit eden Kızıl Sovyet Ordusu, Azerbaycan halkı ile karşı karşıya kaldı. Azerbaycan halkı bağımsızlığı uğruna kanını, canını ortaya koydu. Dünyayı titreten bir devlet, silahsız bir halkı dizi üstüne çöktürmek ve Azerbaycan Halkını köle olarak yaşatmaya mecbur etmek için tanklarını Bakü üzerine sürmeye karar verdi. Azerbaycan halkı, Sovyet Ordusu’nun ve tanklarının Bakü’ye girmesini engellemek için meydanlarda protesto gösterileri yaptı ve mücadeleler verdi. Özgürlük mücadelesi veren silahsız Azerbaycan Halkının üzerine Kızıl Ordu ateş yağdırdı ve birçok insanımız Rus tankları altında can verdi, şehit oldu. Sokaklar şehit kanı ile sulandı. Yaralılarımızı ve şehitlerimizi toplamamıza izin verilmedi. Yardım yapanlara ateş açıldı. Hastanelerin elektrikleri kesildi, yaralılar mum ışığında ameliyat edildi.
Rus ordusunun Bakü’ye girmesinin iki nedeni vardı. Birincisi, Sovyetler Birliği ve onun başında bulunan Komünist Rejimi dağılma sürecine girmişti. Yalan üzerine kurulan ve ekonomisi ile çökmeye doğru giden Sovyetler Birliği’nde, Rus kamuoyunun dikkatini başka yönlere çekmek ihtiyacı vardı. Bu nedenle önce Afganistan’a girdiler. Ancak, orada istediklerini elde edemediler. Arkasından bağımsızlık isteklerini dile getiren Baltık Cumhuriyetine gözdağı vermeyi amaçladılar. Ayrıca Azerbaycan halkının özgürlük mücadelesinin diğer Türk Halklarına sıçramasından korktular.
Rus tanklarının Azerbaycan’ı seçmesi ve Bakü’ye girmesinin ikinci nedeni ise, günden güne halkın desteğini alarak güçlenen ve 70 yıllık komünizm propagandasına rağmen Azerbaycan’da milli şuuru yeniden canlandıran Halk Cephesi’ni yok etmek isteğiydi. Zira Sovyetler Birliği Savunma Bakanı ve aynı zamanda 20 Ocak Operasyonunun organizatörü General Yazov’un ifadesine göre Rusların amacı Halk Cephesinin temelini çökertmekti. Ancak M.E. Resulzade’nin bize emanet ettiği üç renkli bayrağımızın altında Ahmet Cevad ve Üzeyir Hacıbeyli’nin yarattığı milli marşımızın verdiği iman gücüyle Azerbaycan Halk Cephesi’nin rehberliğinde şahlanan Azerbaycan Halkı, bir taraftan Sovyet İmparatorluğuna karşı özgürlük mücadelesini vermiş, diğer taraftan da Ermeni saldırılarına karşı direnmiştir.
20 Ocak aynı zamanda Azerbaycan’ın diriliş ve kurtuluş günüdür. Kadınlarımız, erkeklerle birlikte düşman tanklarının karşısından çekilmedi. Özgürlüklerini haykırdılar ve şehit oldular. 20 Ocak Emperyalizmin düşündüğü gibi olmadı. Azerbaycan’ın korkmaz evlatları toplara, tanklara karşı dayanarak tüm dünyaya gücünü gösterdi. Ruslar sokağa çıkma yasağı getirdi. 21 Ocak’ta, Rus tanklarının Bakü’ye girmesini protesto etmek için 5.000 Azerbaycan Türk Kadını, Rus Tanklarına karşı yürüyüş yaptı.